آزمايش سودمندي يك برنامه توان افزاي شناختي براي بهبود كاركردهاي اجرايي در دانش آموزان با نارسايي هاي ويژه يادگيري

Improving Executive Functions in Students with Learning Disabilities through a Cognitive Enabling Program

زمينه و هدف يكي از پايه اي ترين ويژگي هاي كودكان مبتلا به اختلال هاي يادگيري، اختلال در كاركردهاي شناختي است. پژوهش حاضر، به بررسي اثربخشي برنامه توان افزاي شناختي بر بهبود كاركردهاي اجرايي (حافظه كاري، توجه و درك مطلب) دانش آموزان با نارسايي هاي يادگيري پايه سوم تا پنجم ابتدايي پرداخت. مواد و روش ها طرح پژوهش حاضر نيمه آزمايشي با پيش آزمون، پس آزمون و گروه شاهد بود. جامعه پژوهشي در بردارنده تمامي دانش آموزان پسر پايه هاي سوم تا پنجم ناتوان يادگيري در سال تحصيلي 94-1393 در مدارس عادي دولتي شهر تهران بود. 20 تن از دانش آموزان (از هر مدرسه 10 نفر) به صورت هدفمند انتخاب و با گمارش تصادفي در دو گروه شاهد و آزمايش جايگزين شدند. براي دانش آموزان گروه آزمايش طي 10 جلسه برنامه تقويت شناختي اجرا شد و گروه شاهد به برنامه هاي معمول خود ادامه داد. براي سنجش عملكرد حافظه كاري گروه نمونه از آزمون N-Back و سنجش توجه از آزمون عملكرد پيوسته (CPT (Continuous performance test و سنجش درك مطلب از مقياس هوش Wechsler كودكان (WCIS يا Wechsler comprehension subscale) استفاده شد. داده هاي حاصل از اين آزمون ها با استفاده از روش هاي آمار توصيفي و استباطي، تحليل كوواريانس چند متغيره تجزيه و تحليل شد. يافته ها تاثير برنامه توان افزاي شناختي در بهبود حافظه كاري و درك مطلب (0/05 > P) و در افزايش توجه دانش آموزان مبتلا به ناتواني يادگيري (0/01 > P) معني دار بود. همچنين، اين برنامه بر توجه بيش از ساير كاركردها موثر بود. نتيجه گيري برنامه توان افزاي شناختي موجب تغيير در كاركردهاي شناختي آموزندگان شد و اين خود مي تواند زمينه هاي بهبود در شرايط يادگيري و آموزش آموزندگان را نيز به دنبال داشته باشد.

Aim and Background: Cognitive malfunctions are of the basic characteristics of children with learning disabilities (LD). The present study examined the effectiveness of a cognitive enabling program on the executive functions (working memory, comprehension, and attention) of 3rd to 5th grade primary school students with learning disabilities. Methods and Materials: Research design was quasi-experimental with pretest, posttest and a control group. Research population comprised all the 3rd to 5th grade students with learning disabilities in the public schools in Tehran city, Iran, in the academic year of 2015-2016. 20 students were selected using purposive sampling method and were randomly assigned to experimental and control groups. Experimental group had 10 cognitive enabling sessions, while control group continued with their academic routines. Continuous Performance Test (CPT), N-Back test, and Wechsler comprehension subscale were used as the pre- and posttests to assess attention, working memory, and comprehension for both the groups. Data was analyzed using descriptive and inferential (multivariate ANCOVA) statistics. Findings: Cognitive enabling program improved working memory and comprehension (P < 0.05), and attention level (P < 0.01) in experimental group; although it was more influential on students’ attention. Conclusions: It is concluded that design and use of such cognitive enabling interventions is beneficial for learning and academic enhancement of students with learning disabilities.