شناسايي و مقايسه مسايل اجتماعي ايران از منظر فيلم‌هاي مستند (در دو دهه قبل و بعد از انقلاب اسلامي 1380-1340)

An Examination and Comparison of Social Issues in Documentary Films during 1340-1380: Before and After the Revolution of 1979

در اين پژوهش تلاش شده است، مسائل اجتماعي نهفته در فيلم هاي مستند دو دهه ي قبل و بعد از انقلاب اسلامي ايران (1357)، مورد شناسايي قرار گيرد. هدف، پاسخ به اين پرسش است كه با توجه به نسبي بودن مسائل اجتماعي نسبت به زمان و تغييرات در نوع نگاه و ارزش هاي مطلوب، در اثر دگرگوني هاي بزرگ اجتماعي، چه تغييري در ديد نسبت به مسائل اجتماعي رخ داده است؟ روش شناسي پژوهش مبتني بر پارادايم روش تحقيق كيفي بوده و از تكنيك هاي تحليل محتوا، با رويكردي نشانه شناسانه بهره گرفته شده است. در اين پژوهش بيست و هفت فيلم، مورد بررسي قرار گرفت كه سيزده فيلم مربوط به قبل و چهارده فيلم ديگر مربوط به بعد از انقلاب اسلامي ايران مي باشد. نتايج به دست آمده حاكي از آن است كه در فيلم هاي مستند دوره بيست ساله قبل از انقلاب اسلامي ايران، به مسائلي از قبيل نابرابري، معضلات شهري (فقر، بيكاري، بي سوادي، انبوهي جمعيت، ترافيك، آلودگي محيط زيست، حاشيه نشيني، كمبود مسكن و بهداشت) و سنت گرايي، پرداخته شده است. در دوره بيست ساله بعد از انقلاب اسلامي، مسائلي همچون معضلات شهري (فقر، بيكاري، بي سوادي، انبوهي جمعيت، ترافيك، آلودگي محيط زيست، حاشيه نشيني، كمبود مسكن و بهداشت)، نابرابري آثار اجتماعي انقلاب(تشتت آراء و ايدئولوژي گرايي)، آثار جنگ، رابطه ي انسان و طبيعت (سختي هاي مبارزه با طبيعت)، سنت گرايي و نيز بيماري مشاهده مي شود. علي رغم مشاهده مشابهت مسائل مطروحه به لحاظ گونه شناسي، در دو دوره مورد بررسي، كه اغلب مربوط به معضلات جوامع در حال توسعه مي باشد، تفاوت هاي عمده اي از نظر نوع نگاه، ريشه يابي، طرز تلقي، برخوردها و شيوه ارائه راهكار، در فيلم هاي مستند مورد بررسي، به چشم مي خورد.

In this research it has been attempted to identify the hidden concepts and issues in documentaries during two decades before and after Iran Islamic revolution. The purpose of this research is responding to this question: Considering the relativeness of social matters comparing to the time, what kind of change have happened in people’s points of view, desirable values and consequently the definition of social problems and issues? The films are analysed with 3 approaches: Functionalism, Conflict, deviation, from another point, the relationship between art and society is important, considering the elements of representation and power and reality. The research methodology is based on qualitative research and utilizing content analysis and narrative analysis with semiology approach. In this research 27 films were surveyed which 13 films are related to before Iran Islamic revolution and 14 films are related to after Iran Islamic revolution. The conclusions indicate that the main similarities researching problems and issue in the two periods are: The problems facing developing societies (poverty, unemployment, illiteracy, population growth, traffic, environment pollution, slum dwelling, shortage of house and hygiene and injustice) and main differences are related to revolutions social effects (dispersed view, ideological opinions) war, relationship between human being and nature and illness. Although regarding typology there are noticeable similarities in problems in the two periods however from different points of view, there are some great differences regarding finding roots, attitudes and tanking actions and finding solutions