بررسي «روش تحقيق» در پژوهش هاي حوزه جغرافيا و برنامه ريزي شهري در ايران

A Survey on “Research Methodology” in Geography and Urban Planning Research, Iran

گسترش دانش در حوزه علوم انساني مبتني بر معرفت شناسي، هستي شناختي و روش شناختي شكل مي گيرد. در اين بين «روش شناسي» مبناي توليد علم در همه رشته هاست و روش شناسي معرفت علمي نيز بر سه عنصر پارادايم، نظريه و روش استوار است. هدف اين مقاله بررسي «روش تحقيق» پژوهش هاي حوزه جغرافيا و برنامه ريزي شهري مي باشد. روش اين مقاله سنجش اعتبار سازه اي مقاله هاي حوزه رشته جغرافيا و برنامه ريزي شهري است. نتايج نشان مي دهد مهم ترين روش استفاده شده در حوزه جغرافيا و برنامه ريزي شهري، كه همان «مشاهده» است و مهم ترين ابزار كه «پيمايش» مي باشد، به مرور به فراموشي سپرده شده است و امروزه شكل ناقصي از دوران سلطه كمي گرايي در پژوهش هاي حوزه مقالات جغرافيا و برنامه ريزي شهري ايران رايج است. درنتيجه انتظار توليد دانش علمي بدون توجه به اصول روش شناسي معرفت علمي (پارادايم، نظريه و روش)، انتظاري نابجا در توليدات اخير پژوهش هاي حوزه جغرافيا و برنامه ريزي شهري است. در روش شناسي جغرافيا و برنامه ريزي شهري ايران چگونگي ورود به واقعيت (واقعيت هاي يك شهر شامل: اجتماعي، كالبدي و طبيعي)، مدل ورود به واقعيت (قياسي يا استقرايي)، روش اندازه گيري متغيرهاي موجود در شهر (كمي، كيفي يا تركيبي) و سرانجام نظام هاي ارزشي و نقش آنها در پژوهش، به درستي مدنظر قرار نمي گيرد.

The purpose of this paper is to review the "research method" of research in the field of geography and urban planning. The method of this paper is to assess the structural validity of articles in the field of geography and urban planning. The results show that the most important method used in the field of geography and urban planning, which is "observation", and the most important tool, which is "survey", has been forgotten over time. Today, the imperfect form of quantitative methods in research has dominated. As a result, the expectation of producing knowledge based on the principles of methodology (paradigm, theory and method) is false. In the methodology of geography and urban planning of Iran; how to enter reality (the realities of a city include: social, physical and natural), the model of entering into reality (deductive or inductive), the method of measuring variables in the city (quantitative, qualitative or mixed)