تغييرپذيري مكاني-زماني پايش ماهوارهاي دماي سطحي آب درياي خزر طي دوره 2017-1982

دماي سطحي آب درياها (SST) بعنوان يكي از شاخص‌هاي كليدي گرمايش جهاني و تغيير اقليم، تحت تأثير عوامل متعدد محيطي در مقياس زمان و مكان متغير مي‌باشد. در مطالعه‌ي حاضر، روند مكاني-زماني تغييرات مقادير سالانه SST بخش‌هاي مختلف درياي خزر در يك دوره‌ي آماري 36ساله (2017-1982) مورد ارزيابي قرار گرفت. بدين منظور، از داده‌هاي ماهواره‌اي سري درونيابي شده بهينه الگوريتم SST تصاوير NOAA OI.v2 به‌صورت ماهيانه استفاده شده است. براي تحليل سري داده‌ها از تكنيك‌هاي آماري ضريب تشخيص R2، همبستگي خطي r، حداقل مربعات معمولي (OLS)، شيب روند ميانه (Theil-Sen) و آزمون ناپارامتريك Mann-Kendall بهره گرفته شد. نتايج نشان مي‌دهد كه تغييرات دماي سطحي آب در هر سه بخش مورد بررسي شامل خزر شمالي، مياني و جنوبي داراي روند افزايشي بوده و به ترتيب 0.4، 1.3 و 0.9 درجه سانتيگراد طي دوره زماني مورد مطالعه محاسبه شد. تحليل روند سري‌هاي زماني با توجه به آماره Z-score و مقادير P-value(سطح 5 درصد) نشان داد كه در بخش‌هاي مختلف درياي خزر، اختلاف معني‌دار مكاني وجود دارد. تغييرات SST در خزر مياني به استثناي خليج قره‌بغاز و كل خزر جنوبي داراي روند معني‌دار بود ولي در خزر شمالي روند خاص و معني-داري مشاهده نشد. در نتيجه‌ي اين مطالعه با پايش بلندمدت دماي سطحي آب درياي خزر، امكان آشكارسازي روند در مقياس منطقه‌اي و بررسي تغييرات مكاني آن با در نظر گرفتن رژيم‌هاي هيدروديناميكي و هيدرومتئورولوژيكي فراهم گشته است.