چكيده فارسي :
در اين پژوهش اثر متقابل تنش رطوبتي در مراحل مختلف رشد و مصرف كودهاي نيتروژن و پتاسيم در شرايط شور بر عملكرد محصول و بهره وري آب گندم بررسي گرديد. اين مطالعه در قالب طرح كرت خرد شده بر پايه بلوك هاي كامل تصادفي با پنج تيمار آبياري به عنوان كرت اصلي، چهار تيمار كودي به عنوان كرت فرعي و در چهار تكرار به مدت سه سال (1390-1393) در منطقه خسروشاه استان آذربايجان شرقي انجام شد. تيمارهاي آبياري شامل آبياري در تمام مراحل رشد (I1)، قطع آب در مرحله ساقه رفتن (I2)، قطع آب در مرحله گل دهي (I3)، قطع آب در مرحله شيري شدن (I4) و قطع آب در دو مرحله شيري و خميري شدن (I5) بود. تيمارهاي كودي عبارت بودند از: توصيه كودي منطقه (F1)، نيتروژن و پتاسيم 30 درصد بيشتر از توصيه (F2)، نيتروژن و پتاسيم 30 درصد كمتر از توصيه (F3) و نيتروژن 30 درصد كمتر و پتاسيم به اندازه ي توصيه منطقه (F4). نتايج نشان داد اختلاف عملكرد دانه بين تيمار آبياري I3 و بقيه ي تيمارها معني دار بوده و تيمار I1 با 2865 كيلوگرم بر هكتار بيشترين و تيمار I3 با 2028 كيلوگرم بر هكتار كمترين عملكرد را داشتند. از نظر بهره وري آب اختلاف بين تيمارهاي آبياري معني دار بوده و تيمار I5 با متوسط 1/42 كيلوگرم بر مترمكعب بيشترين و تيمار I3 با 0/71 كيلوگرم بر مترمكعب كمترين بهره وري را به خود اختصاص دادند. از نظر عملكرد بيولوژيك و بهره وري آب براساس عملكرد بيولوژيك در بين تيمارهاي كودي تيمار F3 كمترين عملكرد را داشت. از نظر عملكرد دانه، بهره وري آب بر پايه عملكرد دانه، ميزان پروتئين دانه و غلظت عناصر دانه اختلاف بين تيمارهاي كودي معني دار نبود. در شرايط محدوديت آب و شوري محيط ريشه كه عملكرد را محدود مي كند، حذف آبياري هاي مراحل شيري و خميري و مصرف نيتروژن و پتاسيم به مقدار توصيه شده براي گندم در منطقه قابل توصيه است.
چكيده لاتين :
In this study, the interaction effect of water stress at different growth stages and NK fertilizer application on
yield and water productivity of wheat was investigated in a saline condition. This experiment was conducted
in a split plot design, based on a completely randomized block with five irrigation treatments (as main plots)
and four fertilizer treatments (as sub plots) with 4 replications in Khosrowshah region of East Azerbaijan
province for 3 years (2011-2014). Irrigation treatments comprised of full irrigation (I1), irrigation cut at stage
of stem elongation (I2), Irrigation cut at flowering stage (I3), irrigation cut at milk stage (I4) and irrigation cut
at milk and dough stage (I5). Fertilizer treatments comprised of N- and K-fertilizer application based on the
local recommendation (F1), 30% more than the recommended rate (F2), 30% lower than the recommended rate
(F3) and 30% reduction only in N-fertilizer recommended rate (F4). Results revealed that there was a significant
difference between I3 and other treatments. Treatments I1 and I3 with 2865 and 2028 kgha-1 had the highest and
lowest grain yield, respectively. There was significant differences among the treatments in terms of water
productivity. I5 with 1.42 kgm-3 and I3 with 0.71 kgm-3 had the highest and the lowest water productivity (WP)
among treatments, respectively. Among fertilizer treatments, F3 had the lowest biomass and WP in terms of
biomass yield, whereas there was no significant difference among the other treatments. There was no significant
differences among the fertilizer treatments in terms of grain yield, WP, protein and seed nutrients contents
(NPK). Based on the obtained results, in the case of limited yield production due to water scarcity and salinity
stress, eliminating late season irrigation at milk and dough stages and also application of N and K fertilizer at
the recommended rate are suggested.
