عناصر موسيقايي و زيبايي‌هاي آن در قصايد انوري و جمال و مقايسه تطبيقي آن‌ها

Outer and by music comparative survey in Anvari and Jamal Esfahani’s odes

موسيقي به عنوان يكي از عناصر اصلي شعر از ديرباز مورد توجه شاعران بوده است. اين ركن جدايي­ناپذير، پيوندي تنگاتنگ با شعر دارد؛ به گونه­ اي كه عروض و قافيه دو عنصر اصلي ساختمان شعر شمرده مي ­شده است. هدف اين مقاله پرداختن به اين عناصر و زيبايي­ هاي آن درقصايد انوري و جمال است. در اين جستار كوشش شده است تا با توجه به تأثيرپذيري شاعر اصفهاني از خراساني در قصيده ­سرايي، به بارزترين جنبه­ هاي موسيقي شعر؛ يعني عروض و قافيه و رديف در قصايد اين دو شاعر پرداخته تا ميزان اين تأثيرپذيري آشكار گردد. بررسي ­ها در عرصه موسيقي بيروني نشان مي­دهد كه هفت بحر از بحور قصايد انوري و جمال مثل هم هستند و تنها اختلافشان در كاربرد دو بحر قريب و سريع است كه جمال از آن­ها استفاده نكرده است. رويكرد هر دو شاعر بيش­تر استفاده از اوزان جويباري و پركاربرد عروض فارسي بوده است. اين دو شاعر تمايل چنداني به استفاده از اوزان دوري نداشته ­اند. در زمينه موسيقي كناري نيز مشخص گرديد كه قافيه هاي انوري (با اندك تفاوتي) خوش ­آهنگ ­تر از قافيه­ هاي جمال است؛ زيرا قافيه ­هايي كه در آن مصوت بلند به كار رفته است، در قصايد او كاربرد بيش­تري دارد. در مقابل، رديف­هاي جمال از حركت و پويايي بيش­تري برخوردار است؛ چرا كه رديف­ هاي فعلي او بيش­ترين بسامد را دارد.

As one the main elements of poem, music have been in poet’s attention from old time. This inseparable basis, Have close connection with poem; so that Arud and rime have considered as two main elements of poem structure. The purpose of this paper is surveying these elements in Anvari and Jamal’s odes. Efforts of this inquiry with Considering the influence of Khurasani poet on Esfahani poet in Chorus ode is surveying most manifest aspects of poem music; Which means Arud and rime and radif in odes of these two poets to understanding the scale of this influence. The surveys of outer music indicate that seven beher from Anvari and Jamal’s odes behers are same together and their only difference is in usage of beher-e-qareeb and beher-e-saree that Jamal haven’t use them. The intention of two poets were using more Juybaree and common Farsi Arud meters. These two poets hadn’t much tendency to use Duree-meters. Also in the by music case specified that Anvari’s rimes [with slightly differences] Is most euphony than Jamal’s rimes; because in his odes, the rimes with long phonetic is more common. Whereas, Jamal’s radifs are more dynamic; because his very raifs have most frequency.