تحليل اسطوره‌شناختي درام گاو اثر غلامحسين ساعدي، با تكيه بر جايگاه كهن‌الگويي گاو در اساطير ايراني

در انديشة فرهنگ‌هاي جانمندانگار، جانور برگزيده، نمايندة نيرويي ازلي است كه براي كفارة گناهان يا بركت‌بخشي بايد قرباني گردد. گاه انسان برگزيده و جانور برگزيده در قربانگاه جانشين يكديگر مي‌گردند. اين قربانيِ جانشين، در اديان ابراهيمي اغلب شتر يا گوسفند است، اما نگاهي به انگاره‌هاي مرتبت با گاو در باورهاي پيش از اسلام ايران، آشكار مي‌سازد كه قرباني برگزيده براي ايرانيان باستان گاو بوده است كه در سيمايي كهن‌الگويي با قرباني شدن خود سبب بركت يافتن طبيعت مي‌گردد. هدف اين پژوهش تاريخي با روش توصيفي ـ تحليلي و توسعه‌اي كه داده‌هاي كيفي آن به ‌شيوة اسنادي گردآوري شده‌اند، پي‌جويي ريشه‌هاي اساطيري درام گاو اثر غلامحسين ساعدي با رويكرد اسطوره‌شناسي تطبيقي است. نتيجه پژوهش آشكار مي‌سازد كه كنشگران اساطيري اين روايت عبارتند از: شمن (مش‌اسلام)، راهبه‌ها (ننه خانم و ننه فاطمه)، قواي اهريمني (راهزنان پوروسي)، قرباني جانوري (گاو)، و قرباني انساني (مش‌حسن). پس از مرگ گاو، مش‌حسن جانشين او مي‌گردد و در نهايت او نيز دچار مرگي همسان گاو مي‌شود تا مرز ميان دو قرباني انساني و جانوري از ميان برداشته شود.

this article has no abstract