مطالعه اثر متقابل ژنوتيپ و محيط و پايداري عملكرد دانه ارقام جو زمستانه

به منظور تعيين پايداري و بررسي عكس العمل ارقام جو زراعي به شرايط اقليمي مختلف از نظر عملكرد دانه، ده رقم جو در پنج منطقه شامل كرج، بيرجند، كاشمر، شيراز و سنندج مورد بررسي قرار گرفتند. ارقام مورد بررسي در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 93-1392 كشت و ارزيابي شدند. نتايج نشان داد كه اثر متقابل ژنوتيپ و محيط براي عملكرد دانه معني دار مي باشد. به منظور بررسي پايداري ارقام، پارامترهاي پايداري شامل واريانس محيطي، واريانس پايداري شوكلا، اكووالانس ريك، ضريب تغييرات لين و بينز و آماره پايداري ضريب تغييرات مورد ارزيابي قرار گرفتند. بر اساس اين روش ها در مجموع ارقام نصرت، ماكوئي و گرگان داراي عملكردي مناسب و از پايداري بيشتري نسبت به ساير ارقام برخوردار بودند. نمودار GGE biplot مورد نظر براي صفت عملكرد دانه 54/91 درصد از تغييرات داده ها را توجيه نمود. براساس اين روش به ترتيب ارقام استرين، گرگان، كوير و نصرت داراي بيشترين عملكرد دانه و پايداري بودند. در مقابل، ارقام ريحان و زرجو از عملكرد و پايداري كمتري برخوردار بودند. در رابطه با صفت عملكرد دانه مناطق مورد بررسي به دو ابرمحيط تقسيم شدند. ابر محيط اول شامل كرج و بيرجند و ابرمحيط دوم شامل شيراز، سنندج و كاشمر بود. ابر محيط دوم به دليل اينكه تعداد ارقام با عملكرد بالاي بيشتري را در خود جاي داده بود بهترين ابرمحيط تشخيص داده شد. محيط هاي كرج، سنندج و شيراز از قدرت تميز بيشتري براي تشخيص ارقام برخوردار بودند.