ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺗﻘﺎﺑﻞﻫﺎي دوﮔﺎﻧﻪ در ﻣﺼﯿﺒﺖﻧﺎﻣﮥ ﻋﻄﺎر ﺑﺎ دﯾﺪﮔﺎه اﻋﺘﺪاﻟﯽ

عطار نيشابوري در مثنوي مصيبت نامه از شگردهاي ادبي خاصي استفاده مي كند تا علاوه بر ملموس تر ساختن مفاهيم متعالي، نگرش تازه اي از انسان و جهان بنمايد. يكي از اين شگردهاي ادبي، كاربرد تقابل هاي دوگانه در مسير سالك طريقت است. عطار معتقد است كه هيچ معنايي در مسير طريقت بدون عنصر متقابلش به كمال و حقيقت نمي رسد؛ به همين دليل از آغاز تا انجام طريقت، سالك را در دريايي از عناصر متقابل سرگشته مي كند و راه رهايي از تناقض ها و تضادهاي عالم آفاق و انفس را در رساندن همه تقابل هاي پيش راهش به سرمنشا وحدت مي داند. تقابل هايي چون لطف و قهر، خوف و رجا، قرب و بعد، تقابل عشق و عقل و… در اين مقاله سعي مي شود كه در پرتو تقابل هاي دوگانه، نگرش خاص و اعتدالي عطار نموده شود تا انديشه هاي وحداني او در جهت اتحاد عناصر تبيين گردد. گفتني است تفاوتي كه در روش اين تحقيق با ساير تحقيقات پيرامون تقابل ها وجود دارد اين است كه اين تحقيق در پي يافتن واژه هاي متضاد و طبقه بندي كمي تقابل هاي دوگانه نيست، بلكه مفاهيم و عناصري را مي جويد كه در وراي تضاد ظاهري، در مسير تكامل انسان به سوي وحدت حركت مي كنند و سبب تعالي آدمي مي شوند.