ارزيابي بارش و تبخير-تعرق پتانسيل گياه مرجع در شرايط اقليم فعلي و تغيير اقليم آينده تحت پروژه CORDEX در نواحي عمده توليد محصولات ديم استان كردستان

Assessing Precipitation and Reference Potential Evapotranspiration in the Current Climate and under CORDEX Climate Change Projections in Major Drylands Region of Kurdistan Province

با توجه به گزارشهاي متعدد مبني بر روند گرم شدن كره زمين و نوسانات بارش، بررسي تغييرات اقليمي به منظور سازگاري با اين پديده به ويژه در مناطق نيمه خشك ديم كشور ضروري به نظر مي رسد. هدف از اين مطالعه بررسي روند تغييرات اقليمي فعلي و پيش نگري مدل هاي اقليميCMIP5 تحت پروژهCORDEX در مناطق ديم خيز استان كردستان مي باشد. در اين مطالعه، ايستگاه هاي سنندج، قروه و زرينه به عنوان نزديك ترين ايستگاه هاي هواشناسي سينوپتيك به ايستگاه هاي تحقيقاتي معرف كشاورزي ديم استان كردستان انتخاب شدند. داده هاي اقليمي ريزمقياس نمايي شده پروژه CORDEX ابتدا مورد پس پردازش قرار گرفتند. با توجه به اينكه دوره آينده اين پروژه از سال 2006 شروع و تا سال 2100 ادامه دارد، داده ها به چهار دوره ي زماني تقسيم بندي شدند. داده هاي اقليمي پيش نگري شده با داده هاي مشاهداتي دوره زماني 2006 تا 2017 مقايسه شدند، سپس پيش نگري مدل هاي اقليمي در دوره هاي زماني مختلف آينده مورد بررسي قرار گرفتند. روند تغييرات اقليمي فعلي با استفاده از آزمون من -كندال و تخمين گر شيب سن نشان دهنده كاهش بارش و افزايش دما و تبخير-تعرق پتانسيل گياه مرجع مي باشد. مقايسه دوره 2017-2006 نشان دهنده دقت بالاي تخمين دما و تبخير-تعرق پتانسيل گياه مرجع و دقت كم بارش مي باشد. همچنين طبق پيش نگري مدل هاي اقليمي در پايان قرن 21 نسبت به دوره پايه 2005-1990 افزايش دما و تبخير-تعرق پتانسيل در تمامي مدل هاي اقليمي همه ايستگاه ها و نوسانات در بارش اتفاق خواهد افتاد. در حالي كه در سنندج كاهش بارش مورد انتظار است، بارش هاي بيشتري در قروه و زرينه رخ خواهد داد.

According to numerous reports about the global warming process and the fluctuations of rainfall, the study of climate change, especially in semi-arid regions of the country's dryland, is necessary in order to adapt to this phenomenon. The purpose of this study was to investigate the current process of climate change and the projection of CMIP5 (Coupled Model Intercomparison Project Phase 5) climate models under the CORDEX (Coordinated Regional Climate Downscaling Experiment) project in dryland areas of Kurdistan province. In this study, Sanandaj, Qorveh, and Zarineh stations were selected as the nearest synoptic meteorological stations to the agricultural research institutes of dryland in Kurdistan province. At first, bias correlation was done on downscaled data of the CORDEX project. Given that the future course of the project began in 2006 and continues until 2100, the data were divided into four time periods. The forecasted climatological data were compared with the observed data from 2006 to 2017, then the projection of climate models in the future periods was considered. The trend of climate change in the past, using the Mann-Kendall test and the Sen’s slope estimator, indicates a decrease in precipitation and an increase in temperature and potential evapotranspiration. The comparison between predicted and observed data during 2006-2017 showing the high accuracy for temperature and evapotranspiration estimation, and low accuracy for rainfall estimation. Also, according to the projection of climate models at the end of 21st century, temperature and evapotranspiration increase in all climatic models of all stations and fluctuations in rainfall are projected. While precipitation reduction in Sanandaj is expected, more precipitation will occur in Qorveh and Zarineh stations.