مقايسه و تحليل تطبيقي مقامات عرفاني در ديدگاه عطّار و قاسم انوار

مشايخ و بزرگان طريقت دربارۀ مباني و اصول تصوف ديدگاه هاي متفاوتي دارند. اگر چه تمامي آنان براي رسيدن به كمال تلاش ميكنند ولي بر راه رسيدن به » الطرق الي الله بعدد انفاس الخلائق « : مبناي سخن مشهور هدف و شيوۀ آنان در سير و سلوك با يكديگر تفاوت دارد. براي نمونه مقامات هفتگانه كه هر سالك براي رسيدن به كمال بايد طي كند در ديدگاه مشايخ متفاوت به نظر ميرسد. عطّارنيشابوري در قرن هفتم، مقام هاي عرفاني را كه به فراموشي سپرده شده بود، احيا و در قالبي نو ارائه كرد. بعد از عطّار بسياري از مشايخ و بزرگان تصوف از انديشه هاي او تأثير پذيرفته اند. قاسم انوار، از عارفان و شاعران عصر صفوى، در سير و سلوك خويش در مدتي كوتاه توانست مدارج عاليۀ سلوك و مقامات طريقت را طي كند و بعد از طي مراحل و درجات عرفاني اجازۀ ارشاد يابد و مريدان زيادي را پرورش دهد. در اين مقاله تلاش شده كه ديدگاه عرفاني قاسم انوار دربارۀ مقامات عرفاني بيان شود همچنين مشخص شود كه قاسم انوار در بيان انديشه هاي عرفاني و سير و سلوك صوفيانۀ خويش بيشتر تحت تأثير انديشه هاي كدام يك از بزرگان تصوف بوده است؟ براي رسيدن به اين هدف در اين پژوهش ابتدا انديشه ها و نوآوريهاي عرفاني عطّار پيرامون مقامات هفتگانه تبيين شده است. سپس ديدگاه قاسم انوار دربارۀ هر كدام از اين مقامات به طور جداگانه همراه با شواهد شعري نقد و بررسي و با انديشه هاي عطّار مقايسه شده است.

this article has no abstract