نقش سياست ورزي در تغيير و تعديل انديشه هاي سياسي خوارج بني مدرار و بني رستم

The Role of Politic in Changing and Modifying the Political Thoughts of the Khawarij Bani Medrar and Bani Rostam

جريان خوارج كه در نيمه نخست قرن اول هجري روي كار آمد، پس از سركوب در شهرهاي مركزي خلافت، به سرزمين هاي دوردست و حاشيه اي جهان اسلام چون شمال افريقا روانه شد. خوارج كه بعدها دولت صفري مذهب بني مدرار (296140ق) و دولت اباضي مذهب بني رستم (296144ق) را در شمال افريقا تشكيل دادند، در آغاز به منظور جلب حمايت بربرها، به نشر آرا و انديشه هاي انقلابي خود پرداختند؛ زيرا اين انديشه ها با خواست بربرها مبني بر شورش عليه دستگاه خلافت اسلامي سازگار بود؛ اما با گذشت زمان، اين انديشه ها صورت انقلابي اوليه خود را از دست داد و در برخورد با دستگاه خلافت عباسي و عاملان حكومتي آنان، به حالتي دوستانه و متعادل درآمد. اين پژوهش، با روش توصيفي تحليلي و استفاده از ابزار مطالعه كتابخانه اي، به دنبال تبيين چرايي دگرگوني انديشه هاي سياسي اوليه خوارج شمال افريقا است. يافته هاي پژوهش نشان مي دهد كه خوارج پس از ورود به عرصه سياست و سياست ورزي و با قرار گرفتن در فضاي سياسي جديد و ظهور رقيبان جديدي چون ادارسه و فاطميان، متاثر از ملزومات عمل گرايانه، به تغيير و تعديل نگرش و انديشه هاي اوليه خود پرداختند.

The Kharijite movement, which came to power in the first half of the first century AH, after repressing the central cities of the Caliphate went to distant lands and the outskirts of the Islamic world, such as North Africa. The Khawarij, who later formed the Safavid-religion Bani-Medrar state (296-1406 AD) and the Abadi-religion Bani-Rostam state (146-296 AH) in North Africa, initially published their revolutionary ideas in order to gain the support of the Berbers. Because these ideas were compatible with the will of the barbarians to revolt against the Islamic caliphate. But over time, these thoughts lost their original revolutionary form and became friendly and balanced in their dealings with the Abbasid caliphate and their agents. This research, using a descriptive-analytical method and using library study tools, seeks to explain why early Khawarij political thought in North Africa changed. Findings show that Khawarij, after entering the field of politics and being in the new political atmosphere and also the emergence of new competitors such as Idrisid Dynasty and the Fatimids, influenced by pragmatic requirements, changed and modified their first attitude.