تحليل زمان روايي در دو گفتمان ادبي و سينمايي مورد مطالعه: داستان و فيلم اقتباسي «شوهر آهوخانم»

هدف پژوهش اين است كه شيوه پردازش «زمان» به‏عنوان يك عنصر روايي، در دو گفتمان ادبي و سينمايي كه ميان آن‏ها رابطه اقتباس برقرار است و درواقع موضوعي مشترك دارند مقايسه شود تا تفاوت ابزارها و شگردهاي بياني اين دو رسانه بيان گردد. رويكرد اين تحقيق، روايت‏پژوهي با تأكيد بر زمان روايي است و مورد مطالعه رمان و فيلم اقتباسي «شوهر آهو خانم». در بحث زمان‌بندي روايت از ديدگاه ژنت، سه ويژگي درنظر گرفته مي‏شود: 1. آرايش رويدادها: ترتيب ذكر وقايع در گفتمان روايي؛ 2. بسامد رويدادها: تناسبي كه ميان تعداد بازنمودهاي يك رويداد در گفتمان روايي و دفعات احتمالي وقوع همان رويداد در جهان داستان وجود دارد؛ 3. ديرش رويدادها: حجمي كه هر رويداد در گفتمان روايي به خود اختصاص مي‏دهد. نتايج پژوهش نشان مي‏دهد: 1.آرايش رويدادهاي فيلم، به‏شدت تحت تأثير كتاب است و هيچ گونه خلاقيتي در اين زمينه ديده نمي‌شود. تمام رويدادهاي داستان، به‌طور‏خلاصه گزينش شده و به همان ترتيب طبيعي درپي يكديگر نمايش داده شده‌اند؛ 2.در داستان، بسامد رويدادها غالباً از نوع تك به تك است (يعني برابر با تعداد وقوع وقايع در جهان داستان) و اين موضوع به‌دليل قالب داستان (رمان) طبيعي مي‏نمايد ولي در فيلم بسامد برخي رويدادها از نوع كاهنده است؛ 3. با توجه به حجم كتاب شوهر آهوخانم ضرب‏آهنگ روايت در كتاب كند است، در حالي كه ضرب آهنگ روايت در فيلم، به دليل حذف هاي متعدد و پي‏درپي تند است و حتي گاهي موجب مخدوش شدن پيرنگ روايت شده است.