فصلنامه تخصصي زبان و ادبيات فارسي

آينه از ديرباز در زندگي انسان، جايگاه والايي داشته است. مطالعة پيشِ رو، بيانگر اين حقيقت است كه انسان، همواره از آهن و سنگ و فولاد، آينه‌اي ساخته تا او را در جشن و سرور و جنگ و نبرد و طب و هنر و زيبايي به كار آيد. دورة صفوي، روزگار طلاييِ رونق آينه و عصر رواج و شكوفايي مشاغلِ مربوط به آن است. در اين عهد، با ورود آينه‌هاي بلوري به عرصة معماري، محمل‌هاي تازه‌اي بر كاركردهاي آينه افزوده شده و نقش آينه ، در زندگيِ مردم برجسته‌ترگرديد. شغل آينه‌داري نيز، با استفاده از مهارت‌هاي جرّاحي و دلّاكي، به مرتبة پزشكي، ارتقاء يافته و موجب اعجاب و شگفتيِ جهان‌گردانِ خارجي شد. در اين روزگار با توسعة صنعت آينه‌كاري، منصب «آينه‌سازباشي» به‌عنوان منصبي نو، ‌وارد تشكيلاتِ دربارِ صفوي گرديد. چنين تحوّلاتي، دست‌ماية خلقِ مضامين زيبايي با موضوع آينه در آثار سخنورانِ آن عصر شد كه پيش از اين در ادبيّات ما تا اين حد بي‌‌سابقه مي نمايد. پژوهش حاضر، محصولِ مطالعة كتابخانه‌اي و بررسيِ بيش از دويست عنوان از متونِ ممتاز ِنظم‌ونثر و منابع مهمّ تاريخِ عصر صفوي است و سعي دارد با تحليل‌و‌توصيفِ شواهد و يافته‌ها، افق‌هاي نوي را در حوزۀ آينه و منصب آينه‌داري بنماياند.

This article has no abstract