بررسي ارتباط بين پلي‌مورفيسم ژن CYP1A1 با استرس شغلي در كاركنان يكي از اسكله هاي جنوب ايران

مقدمه: استرس شغلي را مي توان به صورت يك وضعيت روانشناختي تعريف كرد كه درنتيجه عدم تعادل بين نيازهاي شغلي و توانايي هاي فرد و همچنين عدم توانايي فرد جهت غلبه بر نيازهاي شغلي ايجاد مي شود. ژنتيك و محيط دو فاكتور موثر بر سطح استرس شغلي مي باشند. هدف از اين مطالعه بررسي ارتباط بين پلي مورفيسم ژن CYP1A1 با استرس شغلي در كاركنان يكي از اسكله هاي جنوب ايران بود.روش كار: در اين مطالعه ي تحليلي مقطعي كليه 170 نفر كاركنان يكي از اسكله هاي جنوب ايران شركت داشتند. براي تعيين سطح استرس ازپرسشنامه استرس شغلي انستيتوي بهداشت رواني آمريكا استفاده شد. اين پرسشنامه حاوي 58 سوال شامل 3 بخشروابط بين فردي (26سئوال) ، شرايط فيزيكي (22 سئوال) و علاقمندي به شغل(10سئوال) مي باشد. هر سئوال اين پرسشنامه داراي 5 گزينه مي باشد كه نمره 1 تا 5 به آنها اختصاص داده شد است. بر اساس اين پرسشنامه سطح استرس به شكل استرس پايين، استرس نرمال و استرس بالا مورد ارزيابي قرار گرفت. جهت سنجش ميزان رضايت شغلي كاركنان از پرسشنامه سنجش رضايت شغلي استفاده شد. اين پرسشنامه حاوي 36 سوال مي باشد و گزينه هاي اين پرسشنامه نيز از 1 تا 6 امتيازبندي شده اند.در اين پرسشنامه ابعاد مختلف رضايت شغلي مورد بررسي قرار مي گيرد، اين ابعاد شامل حقوق و دستمزد، ارتقاء، سر پرستي، مزايا، پاداش ها، شرايط كاري، همكاران، ماهيت كار و ارتباطات مي باشد. جهت تعيين پلي مورفيسم ژن CYP1A1 از هر يك از افراد مورد مطالعه نمونه خون تهيه شد. سپس DNA ژنومي از گلبول هاي سفيد استخراج گرديد و براي تعيين پلي مورفيسم ژنهاي مورد مطالعه از تكنيك PCR استفاده شد.نتايج: بررسي توزيع كاركنان بر مبناي ابعاد استرس در سطوح مختلف استرس شغلي نشان مي دهد كه در كليه ابعاد، بيشتر افراد در سطح استرس بالا قرار دارند. درصد افرادي كه در سطح استرس شغلي بالا قرار داشتند به ترتيب در ارتباط با ابعاد روابط بين فردي ، شرايط فيزيكي و علاقه مندي به كار برابر با 82.5 ، 40.6 و 65 درصد بود. همچنين در مجموع 76.8 درصد از كاركنان به طور كلي در سطح استرس بالا قرار دارند. با توجه به نتايج حاصل از بررسي ارتباط بين پلي مورفيسم ژن CYP1A1 و استرس شغلي مي توان گفت هيچ تفاوت معني داري بين ميانگين امتياز استرس شغلي در دو مورف مختلف ژن CYP1A1 وجود ندارد.نتيجه گيري: به طور كلي نتايج اين مطالعه رابطه اي را بين عوامل ژنتيكي و سطح استرس شغلي نشان نداد. برعكس اين مطالعه نشان داد كه عوامل محيطي از جمله شرايط كاري و ارتباطات بين كاركنان عواملي هستند كه مي توانند به عنوان پيش بيني كننده هاي سطح استرس شغلي قلمداد شوند. بر اين اساس به منظور كاهش سطح استرس شغلي پيشنهاد مي شود به عوامل غير ژنتيكي از جمله حقوق و نيز ارتباطات اهميت داده شود.