تحليل هزينه - اثربخشي مداخلات بهداشتي: يك مرور انتقادي

زمينه و هدف: ارزشيابي اقتصادي مداخلات بهداشتي با مقايسه هزينه ها و منافع مداخلات بهداشتي منجر به تخصيص بهينه منابع و افزايش كارايي تخصيصي نظام سلامت و با بهبود عدالت و افزايش دسترسي به خدمات سلامت، منجر به افزايش اثربخشي نظام سلامت مي‌شود. هدف اين پژوهش ارزشيابي انتقادي مطالعات منتشر شده تحليل هزينه -اثربخشي مداخلات بهداشتي در جهان است. روش كار: اين پژوهش با روش مرور انتقادي انجام شد. كليه مقالات مرتبط با تحليل هزينه اثربخشي مداخلات بهداشتي منتشر شده از سال 1975تا 2018 ميلادي در هفت پايگاه الكترونيكيCochrane Database of Systematic Review، Web of science، Scopus، PubMed، Science Direct، Springer Link و SID و موتور جستجويGoogle scholar با استفاده از كليد واژه هاي مناسب جمع‌آوري و ارزشيابي كيفيتي شدند. تعداد 173 مطالعه تحليل هزينهاثربخشي مداخلات بهداشتي شرايط ورود به اين پژوهش را داشتند. نتايج: مطالعات هزينهاثربخشي مداخلات بهداشتي در شش گروه مداخلات واكسيناسيون، آموزش، تغذيه‌، پيشگيري از بيماري‌هاي مقاربتي، پيشگيري از بيمارهاي زنان و زايمان و كنترل بيماري‌هاي داراي ناقل انجام و منجر به شناسايي مداخلات بهداشتي هزينهاثربخش شدند. با وجود اين، مطالعات تحليل هزينهاثربخشي به‌ويژه در كشورهاي در حال توسعه با محدوديت‌هاي پژوهشي متعددي مواجه هستند. پژوهشگران مطالعات ارزشيابي اقتصادي بايد دقت بيشتري به ويژه در انتخاب درست ديدگاه و افق زماني ارزشيابي اقتصادي، روش پژوهش، حجم نمونه، نحوه محاسبه هزينه‌ها و نتايج مداخله بهداشتي، ابزار مورد استفاده براي سنجش اثربخشي، روش و ساختار مدل مورد استفاد براي تحليل هزينهاثربخشي و تحليل حساسيت و اعتبار يافته‌هاي مطالعه به‌عمل آورند. نتيجه گيري: مطالعات هزينهاثربخشي و هزينه مطلوبيت مداخلات بهداشتي به ويژه مداخلات واكسيناسيون بيماري‌ها در دو دهه گذشته افزايش چشمگيري داشتند. دستورالعمل‌ها و راهنماهاي ارزشيابي اقتصادي بايد بازنگري شوند و آموزش‌هاي لازم در اختيار پژوهشگران قرار گيرد تا كيفيت اين مطالعات افزايش يابد.