تاثير شبكه‌ي ريشه‌اي و آسمانه‌ي گياهي گونه‌ي سبد بر فرسايش بادي در منطقه‌ي سبزوار

فرسايش خاك و حركت ذرات ماسه بادي يكي از تهديدات محيطي مناطق بياباني است و پوشش گياهي تا حدود زيادي مي تواند از بروز اين پديده ي زيان بار ممانعت كند. يكي از گونه هاي بسيار مهم و سازگار در تپه ها و اراضي ماسه اي منطقه ي خشك دشت سبزوار ـ كه با توجه به فشردگي تاج پوشش و ريشه هاي متراكم آن، تأثير قابل ملاحظه اي در حفاظت خاك سطحي و جلوگيري از حركت ماسه هاي روان دارد ـ گونه ي سبط (Stipagrostis pennata) است. در اين تحقيق محدوده ي رويش گاه گونه ي سبط، با استفاده از منابع موجود تعيين و مشخصات كلي رويش گاه و وضعيت ريشه و اندام هوايي گياه، در مطالعات صحرايي بررسي شد. بدين منظور چهار سايت مطالعاتي در نظر گرفته شد و با استفاده از روش نمونه برداري سيستماتيك ـ تصادفي، وضعيت رويشي و تاج پوشش گياه در كنار بافت خاك و شبكه ي ريشه اي داخل خاك مورد بررسي و تجزيه و تحليل آماري قرار گرفت. در منطقه ي ماسه زاري مورد مطالعه، گونه ي S. pennata به عنوان گونه ي غالب شاخص و غالب به صورت اجتماعات رويش گاهي، در بافت ماسه اي خاك (ماسه بيش از ۹۱ درصد) رويش دارد. نتايج و مشاهدات بيانگر آن است كه اين گونه با داشتن غلاف ماسه اي تارهاي ريشه اي و گسترش سيستم ريشه به صورت شبكه ي گسترده، افشان و طويل سازگاري منحصر به فردي دارد كه اغلب سطحي مي باشد و اين ويژگي بارز، خاك سطحي اطراف گياه را از فرسايش يافتن حفاظت مي كند. از سوي ديگر، با توجه به خصوصيت قابل ملاحظه ي اندام هوايي گياه از نظر تراكم ساقه ها، داشتن آسمانه گياهي كوتاه و در تماس با سطح خاك و ارتفاع بين ۳۰ تا ۵۰ سانتي متري آن در تمام نمونه ها، در تثبيت ماسه هاي روان و ممانعت از پيشروي حركت ماسه بادي و فرسايش خاك نقش بسيار مهمي ايفا مي كند.