شبيه سازي نقشه كاربري اراضي آينده حوزه آبخيز، با تلفيق مدل هاي سلول خودكار و زنجيره ماركوف بر مبناي انتخاب بهترين الگوريتم طبقه بندي (مطالعه موردي: حوزه‌ي آبخيز فخرآباد مهريز، يزد)

از آنجاكه تغيير كاربري اراضي بر بسياري از فرآيندهاي طبيعي نظير فرسايش خاك و توليد رسوب، سيلاب و تخريب خصوصيات فيزيكي شميايي خاك اثر مي گذارد؛ بنابراين نياز است تا جنبه هاي مختلف تغيير كاربري اراضي و روند گذشته و آينده آن در مطالعات و تصميم گيري هاي كلان كشور قابل توجه قرار گيرد. طبقه بندي كاربري اراضي با استفاده از تصاوير ماهواره اي، يكي از مهمترين كاربردهاي سنجش از دور است و الگوريتم هاي زيادي براي اين منظور توسعه يافته است. اين مطالعه ابتدا كارايي الگوريتم هاي طبقه بندي ماشين بردار پشتيبان (SVM)، شبكه عصبي پرسپترون چندلايه (MLP) و روش شبكه نگاشت خود سازمانده (SOM) را در طبقه بندي تصاوير ماهواره اي لندست بررسي مي كند. سپس كارايي اين الگوريتم ها در طبقه بندي با يكديگر مقايسه مي شود. نتايج نشان مي دهد كه الگوريتم SVM با دقت كل 0/95 و ضريب كاپاي 0/93 نسبت به دو روش ديگر برتري دارد. در اين تحقيق براي پيش بيني وضعيت كاربري اراضي آينده (2025)، از مدل LCM بر پايه ي تحليل زنجيره ي ماركوف سلول هاي خودكار استفاده شد؛ بدين منظور از نقشه هاي كاربري اراضي 2002-1993، براي واسنجي و از نقشه ي 2002-2014، براي ارزيابي مدل استفاده شد. همچنين براي ايجاد نقشه ي تناسب اراضي، از متغيرهاي مكاني فاصله از جاده، فاصله از مناطق مسكوني، فاصله از آبراهه ي اصلي، ارتفاع و شيب به عنوان عوامل مؤثر بر تغييرات كاربري استفاده شد. نتايج حاصل از ارزيابي مدل CA-Markov براي دوره ي 2002 2014، با ميزان توافق برابر 0/94 و شاخص كاپا (K location) ـ كه توانايي مدل را در پيش بيني موقعيت سلول ها نشان مي دهد ـ برابر 0/92 است و از كارايي مناسب اين رويكرد در شبيه سازي نقشه ي كاربري اراضي آينده ي حوضه حكايت مي كند. نتايج بررسي تغييرات كاربري تا سال 2025، بيانگر تغيير كاربري باغ هاي منطقه به ميزان 60 درصد و تبديل شدن آن به كاربري شهري است؛ به عبارت ديگر، پيش بيني مي شود كه تا سال 2025 ، حدود 420 هكتار از باغ ها در منطقه ي مورد مطالعه از بين خواهد رفت. از اين رو باتوجه به شرايط خاص اين حوضه و قرار گرفتن در محدوده ي اقليمي خشك و فراخشك، لزوم تمركز فعاليت هاي مديريت و اصلاح اراضي بر اين نوع كاربري ها افزايش مي يابد.