عدالت جنسيتي با بي‌عدالتي در نظام آموزشي استان ايلام

مقدمه و هدف: مقوله عدالت آموزشي اخيراً در نظام اقتصادي، سياسي و اجتماعي ملل مورد توجه قرار گرفته است. كنوانسيون ها، معاهده ها و اعلاميه هاي زيادي در جهان به منظور تأكيد بر اين حقوق تبيين و صادر شده است. اين موضوع در برنامه توسعه سياسي، اقتصادي و اجتماعي كشور ما نيز از جايگاه قابل توجهي برخوردار است. ضرورت تبيين اين موضوع در جامعه ما به خصوص در مناطق و استان هاي كمتر توسعه يافته اي چون ايلام مي تواند فرصت اصلاح و تجديدنظر در برنامه هاي توسعه را فراهم نمايد. مطالعه حاضر با هدف تعيين عدالت جنسيتي يا بي عدالتي در نظام آموزشي ايلام اجرا شد. روش ها: تحقيق حاضر از نوع پژوهش ارزشيابي است. داده هاي مورد نياز از نتايج سرشماري عمومي نفوس و مسكن 1390 جمع آوري شده و شاخص عدالت جنسيتي در آموزش با استفاده از نتايج تفصيلي استان شهرستان سرشماري نفوس و مسكن سال 1390 محاسبه و با شاخص ارائه شده توسط يونسكو مورد تحليل قرار گرفت. نمونه آماري كل استان ايلام (503840 نفر) بود. تجزيه و تحليل اطلاعات با استفاده از نرم افزار آماري SPSS در سطح آمار توصيفي صورت گرفته است. يافته ها: تحليل يافته هاي مربوط به عدالت جنسيتي در آموزش استان ايلام، حكايت از آن دارد كه در مجموع عدالت جنسيتي در مقطع ابتدايي (05/1) نزديك به تحقق هدف است كه مشابه با وضعيت كشوري (99/0) هست. در مقاطع راهنمايي (90/0 نسبت به 96/0) و متوسطه (84/0 نسبت به 01/1) شاخص استاني وضعيت نامناسب تري نسبت به شاخص كشوري دارد و بي عدالتي به ضرر دختران است. در مقطع پيش دانشگاهي (38/1) بي عدالتي به ضرر پسران است، در مقطع عالي (99/0) نيز تقريباً شاخص برابري جنسيتي در آموزش محقق شده است. وضعيت اين شاخص به تفكيك شهرستان هاي استان گوياي اين مسئله است كه بهترين وضعيت عدالت جنسيتي در آموزش در شهرستان آبدانان ديده مي شود كه با بهبود اين شاخص در مقطع پيش دانشگاهي به بهترين وضعيت خود مي رسد. وضعيت شاخص در شهرستان هاي ديگر استان نامطلوب بوده و راه زيادي تا وضعيت مطلوب آن وجود دارد. نتيجه گيري: با توجه به بافت روستايي استان ايلام و اهميت جنسيت پسر در اين فرهنگ، وجود بي عدالتي به ضرر دختران در مقاطع راهنمايي و دبيرستان با در نظر گرفتن اين كه جايگاه تصميم گيري در اين دوران درون خانواده است، قابل توجيه بوده، در صورتي كه اين مسئله با آغاز دوره پيش دانشگاهي برعكس مي شود. در مجموع انتظار مي رود سياست گذاران امر آموزش و پرورش با ترسيم سياست ها و برنامه هاي مناسب در رفع محروميت هاي دختران امروز و زنان فردا بكوشند چرا كه ايجاد برابري و آموزش حقوق انساني به دختران، پسران، والدين و ارتقاي مهارت هاي زندگي مي تواند زمينه را براي ايجاد جامعه اي سالم و رو به توسعه و خانواده هاي رو به رشد منطبق بر فرهنگ و باورهاي ملي و هماهنگ با شرايط نوين اجتماعي فراهم نمايد.