شناسايي مهمترين فاكتورهاي تفاوتهاي نژادي در ابعاد آنتروپومتري كارگران ايراني با استفاده از درخت تصميم گيري

زمينه و هدف: آنتروپومتــري بعنوان يكي از شــاخه هاي فيزيكال آنتروپولوژي از جمله مهمتريــن حيطه هــاي ارگونومــي است كه به اندازه گيــري ابعاد و ويژگي هاي بدن انسان (طول، وزن، حجم اندام ها، فضاي حركتي و زواياي حركتي هر يك از اين ابعاد) مي پردازد. اين داده ها براي تعيين شكل و اندازه ابزار و وسايل، مورد استفاده افراد در محيط كار قرار مي گيرد، تا وسايل، ابزارآلات و ايستگاه كاري متناسب با ابعاد بدني شاغلين به جهت افزايش بازده و بهره وري طراحي و ساخته شود. همچنين اين داده ها مي تواند در انتخاب افراد براي مشاغل و همسان كردن توانمندي هر فرد با انرژي مورد نياز شغل محوله استفاده شود. بنابراين اندازه گيري دقيق ابعاد بدني و بروز كردن داده ها در قالب بانك هاي اطلاعاتي تن سنجي (آنتروپومتري)، ضروري است. اگرچه اين بانك هاي اطلاعاتي پايه و اساس طراحي ارگونوميكي محيط هاي كاري و محصولات توليدي مي باشند. اما انبوه داده هاي جمع آوري شده از ابعاد بدني و تبديل آنها به دانش، استفاده از روش هاي نوين را ضروري نموده است. داده كاوي يكي از روش هاي نوين بوده كه در فضاي مديريت دانش در به دست آوردن اطلاعات نهان به كار گرفته شده و توانايي جداسازي بخش مفيد اطلاعات و انجام پردازش يكسان روي داده ها را دارد. لذا مطالعه حاضر جهت شناسايي مهمترين فاكتورهاي تفاوتهاي نژادي در ابعاد آنتروپومتري كارگران ايراني با استفاده از درخت تصميم گيري طراحي و اجرا گرديد. روش بررسي: پژوهش حاضر به عنوان يك بررسي متدولوژيك در زمينه داده كاوي و استفاده از روش هاي دسته بندي (درخت تصميم) قابل طرح مي باشد. در پژوهش حاضر، داده هاي خام جمع آوري شده بدني مشتمل بر 37 بعد از ابعاد 3720 نفر، (3000 مرد و 720 زن) در محدوده سني6020 ساله كارگر ايراني در برگيرنده ي شش قوم، فارس، ترك، كرد، لر، بلوچ و عرب گردآوري و در مطالعه اي با استفاده از مدل درخت تصميم براي شناسايي مهمترين فاكتورهاي تفاوتهاي نژادي در ابعاد آنتروپومتري بررسي شد. جهت تحليل داده ها و اجراي الگوريتم هاي داده كاوي نيز از نرم افزار WEKA (نسخه 3.6.12) استفاده شد. يافته ها: براساس نتايج مطالعه در ميان مردان، ارتفاع شانه نشسته، ارتفاع ديد نشسته، طول آرنجنوك انگشتان، پهناي شانه بين دو زائده آكروميون، عرض پا و طول سر به ترتيب از عامل هاي متمايزكننده در دسته بندي و ايجاد تفاوت هاي نژادي در گروه هاي مورد مطالعه بودند. درحاليكه در ميان زنان عامل هاي پهناي صورت، پهناي شانه بين دو زائده آكروميون و طول آرنجنوك انگشتان از عامل هاي متمايزكننده در دسته بندي و باعث تفاوت هاي نژادي مي باشند. نتيجه گيري: نتايج مطالعه حاضر مي تواند تاكيد مجددي بر سودمندي بكارگيري روش درخت تصميم براي بررسي تداخلات بين متغيرهاي پيشگويي كننده باشد كه مي توان در آن با تركيب تنوع گره ها در ساختار كلي، مهمترين عوامل تعيين كننده نژادي را شناسايي نمود. با در نظر گرفتن هدف مطالعه حاضر و نتايج حاصل از درخت تصميم، مي توان نتيجه گرفت كه فارغ از نژاد، عامل هاي تمايزكننده در مردان مربوط به عامل هاي تن سنجي (هيكل) و در زنان مربوط به عامل هاي تن سنجي صورت(زيبايي) مي باشند. براساس نتايج بدست آمده، كه عوامل متمايز كننده در مردان و زنان جامعه ايراني متفاوت از هم بوده، لذا اين نتايج بدست آمده مي تواند علاوه بركاربرد در صنايع توليدي و طراحي، در موارد ديگري همچون تشخيص هويت در پزشكي قانوني، ساخت محصولات ارتوپدي نيز كاربرد داشته باشد.