مروري بر فلزگري‌كُهن مس (آركئومتالورژي مس) در منطقۀ هَليل‌رود (براساس داده‌هاي حاصل از پتروگرافي و ژئوشيمي سرباره‌هاي ذوب‌فلز باستاني)

از روش هاي بررسي اوليه جهت برآورد پتانسيل هاي معدن كاري و متالورژي باستان در يك ناحيه، مطالعه بر روي بقاياي تفاله هاي برجامانده از فعاليت هاي متالورژيكي باستاني است. بيش از 95% از معادن فلزي كشور براساس شواهد برجامانده از فعاليت هاي معدن كاري پيشين، كشف و مورد مطالعه قرار گرفته اند. اساس اين مطالعات بر پايۀ شواهدِ باقي مانده از استخراج فلزات، ذوب و استحصال انجام مي گيرد. تونل هاي استخراجي جهت دستيابي به مادۀ معدني و سربا ره هاي ذوب، گواه بسيار دقيق اين واقعيت است كه علم معدن كاري از ديرباز با درايتِ خاصي انجام مي پذيرفته است. كا ني هاي مسي و كربنات هاي مس با رِخ نمون هاي رگه اي، مالاكيتي و آزوريتي بر روي سطح زمين از ابتدا توجه انسان را به خود جلب كرده و با شناسايي و استحصال اين ماده، بشر وارد عصر مفرغ شده است. از آن جايي كه سرباره هاي ذوب، مواد طبيعي نبوده، بلكه نتيجه و ماحصل يك فرايند صنعتي در جهت به آوري مواد خام در زمان خود بوده اند: مطالعه بر روي آنان از پيچيد گي خاصي برخوردار است. منطقۀ هَليل رود نيز به دليل قرارگرفتن در يكي از مهم ترين مناطق معدني و كاني سازي از اهميت ويژه اي برخوردار است. مطالعۀ سرباره هاي ذوب تلفيقي است از تحليل نتايج مطالعات پتروگرافي، متالوگرافي و روش هاي آناليز دستگاهي نظير XRF, XRD, PolMicroscopy. با مطالعه بر روي سرباره هاي منطقۀ هليل رود در استان كرمان فلز مورد استخراج با خصوصيات خاص عناصر كمياب موجود در ذخيره و با توجه به پترولوژي فازهاي سيليكاته، اكسيدي و سولفيدي مورد مطالعه قرار گرفت و همچنين فناوري هاي به كار رفته جهت استحصال مواد خام مورد بررسي قرار گرفتند.