بررسي عوامل موثر بر تعامل بين بازرسان بهداشت محيط و متصديان مراكز تهيه، توزيع و عرضه مواد غذايي در استان يزد : مطالعه كيفي

زمينه و هدف: يكي از مواردي كه بر سلامت افراد جامعه اثر مي گذارد وضعيت بهداشتي مراكز تهيه، توزيع و عرضه مواد غذايي مي باشد. نظارت و كنترل اين مراكز از مسؤليت هاي بازرسان بهداشت محيط مي باشد. با توجه به اهميت تعامل بين بازرسان بهداشت محيط و متصديان مراكز تهيه، توزيع و عرضه مواد غذايي و تاثير آن بر روي اجراي قوانين و دستورات بهداشتي از سوي متصدي هدف اصلي از مطالعه حاضر شناسايي عوامل موثر بر تعامل بين بازرسان بهداشت محيط و متصديان مراكز تهيه، توزيع و عرضه مواد غذايي و همچنين شناسايي نقاط ضعف و قوت سيستم و روش بازرسي بهداشت محيط از ديدگاه بازرسان و متصديان مي باشد. روش بررسي: اين مطالعه يك مطالعه كاربردي، و به روش كيفي از نوع تحليل محتواي كيفي متعارف انجام شده است. مشاركت كنندگان شامل هشت نفر از كارشناسان بهداشت محيط و شش نفر از متصديان مراكز تهيه، توزيع و عرضه مواد غذايي بودند، ملاك انتخاب نمونه ها نمونه هاي غني از اطلاعات بود كه بر اساس نمونه گيري مبتني بر هدف انتخاب شدند. ملاك مورد نظر براي تعيين تعداد نمونه ها نيز در اين پژوهش اشباع تئوريك محقق بوده است. داده ها نيز با استفاده از مصاحبه هاي فردي نيمه ساختار يافته جمع آوري شده است. مصاحبه ها ضبط و سپس بازنويسي شده و با استفاده از نرم افزار Maxqda10 تجزيه و تحليل شدند و كدها، زير طبقات و طبقات شناسايي شدند و سپس براي هر كدام از 24 زير طبقه استخراج شده تفسير جداگانه نوشته شد. همچنين جهت ارزيابي كدها، زير طبقات و طبقات استخراج شده از معيار هاي دنزين و لينكن شامل اعتبار، انتقال پذيري، اعتماد و تأييدپذيري استفاده شد. يافته ها: پس از تحليل داده ها در اين پژوهش، 338 كد اوليه استخراج شد كه پس از تجزيه و تحليل كدهاي استخراج شده، كدها در شش طبقه اصلي و 24 زير طبقه قرار گرفت. طبقات اصلي عبارتند از عوامل مربوط به آموزش، تمركز سيستم نظارت، اقدامات قانوني، روش بازرسي، پذيرش قوانين از سوي متصدي، توجه بازرس به شرايط متصدي و جغرافيايي. نتيجه گيري: نظرات مطرح شده در مصاحبه ها از سوي دو گروه بازرسان و متصديان نقاط اشتراك فراواني دارد. اين اشتراك نظر بين بازرسان و متصديان مي تواند زمينه هاي تعامل بين بازرسان و متصديان را به خوبي فراهم كند. با توجه به نظرات مطرح شده لزوم اصلاح برخي روش ها و رويكردها در بازرسي بهداشتي از مراكز تهيه، توزيع و عرضه مواد غذايي، عدم تمركز كامل و يك جانبه بر روي ابزارهاي قانوني براي تغيير رفتار متصديان و توجه به اجراي روشهاي آموزشي مشاركتي كه تا به امروز كمتر مورد توجه قرار گرفته اند براي افزايش همكاري متصديان ضروري و مورد توافق هر دو گروه از مصاحبه شوندگان مي باشد. همچنين ورود شركت هاي خود اظهاري بهداشتي به حيطه بازرسي بهداشت محيط و نتيجه بخش بودن آن از مسايل مهمي بود كه در اين مطالعه از سوي بازرسان و متصديان با شك و ترديد به آن نگريسته شد لذا بايد در مورد اجراي آن بررسي بيشتري صورت گيرد .