بررسي تنوع و گروه‌بندي كلون‌هاي چاي (Camellia sinensis L.) با تجزيه خوشه‌اي

تنوع 18 كلون چاي در قالب يك طرح بلوك هاي كامل تصادفي با دو تكرار در ايستگاه تحقيقات چاي فشالم (رشت) در سال 1396 مورد ارزيابي قرار گرفتند. صفات فيزيولوژيكي، بيوشيميايي و زراعي مانند غلظت كلروفيل a، كلروفيل b، كلروفيل كل، كارتنوئيد، قندهاي احياء، مقدار پروتئين كل، پرولين، عملكرد برگ چاي و تعداد شاخساره اندازه گيري شدند. نتايج تجزيه واريانس تفاوت معني داري در سطح يك درصد بين كلون هاي چاي براي همه صفات نشان داد. مقايسه ميانگين كلون ها نشان داد كه كلون هاي 100 و 399 بيشترين مقدار عملكرد برگ سبز و تعداد شاخساره را به خود اختصاص دادند و از لحاظ صفات پرولين و كلروفيلa در رتبه دوم بودند. كمترين ضريب تغييرات فنوتيپي و ژنوتيپي مربوط به صفات پروتيين كل (97/2 و 58/2) و بيشترين آن مربوط به پرولين (88/85 و 84/85) بود و بقيه صفات در اين بين قرار داشتند. تجزيه خوشه اي به روش وارد توانست 18 كلون مورد مطالعه را در سه گروه قرار دهد و درصد صحت گروه بندي كلون ها با تجزيه تابع تشخيص صددرصد بود. ميانگين صفات عملكرد برگ سبز و انواع كلروفيل در كلون هاي كلاستر اول و صفات پرولين و پروتيين در كلون هاي كلاستر سوم ارزش بالايي نشان دادند. كلون هاي اين دو گروه مي توانند در برنامه ريزي پروژه هاي اصلاحي و تصميم گيري براي انتخاب والدين مناسب در دورگه گيري براي افزايش عملكرد برگ چاي و افزايش پرولين (كه در تحمل به تنش ها نقش دارد) مورد استفاده قرار گيرند. همچنين كلون هاي 100 و 399 ميانگين بالايي براي صفت عملكرد برگ سبز و رتبه دوم را براي صفت پرولين نشان دادند و بنابراين به عنوان كلون هاي اميدبخش معرفي شدند.