ارائۀ مدل پيش‌بيني تصادفات جاده ‏هاي برون‌شهري

تصادفات جاده‏اي، يكي از مهم‌ترين دلايل مرگ‌ومير در جهان و به‏ويژه در ايران است. سالانه تعداد زيادي در جهان در اثر تصادفات ناشي از خطاي انساني در جاده‏هاي برون‌شهري كشته و مجروح شده‏اند. با توجه به رشد روزافزون جمعيت و افزايش سوانح جاده‏اي در كشور، يافتن اثرگذارترين عوامل تصادفات مي‏تواند زمينه‌ساز كاهش خسارات و تلفات ناشي از اين تصادفات و مبناي مناسبي براي اعمال مديريت حوادث جاده‏ها باشد. لذا هدف اين پژوهش، شناسايي عوامل مؤثر در بروز تصادفات ناشي از خطاي انساني منجر به جرح يا فوت و همچنين ارائۀ مدل پيش‌بيني تصادفات ناشي از تأثير خطاي انساني در راه‏هاي برون‌شهري استان همدان طي سال‌هاي 1391 تا 1396 است. براي جمع‌آوري اطلاعات، از داده‌هاي جمع‌آوري‌شده با استفاده از فرم كام كروكي‌هاي تصادفات بهره‌گيري شده است. از بين 1345 تصادف ثبت‌شده در منطقۀ موردمطالعه، تعداد 940 تصادف در قطعات حادثه‌خيز انتخاب شدند كه از بين آن تعداد، 610 تصادف ناشي از بي‌احتياطي در 97 قطعه جهت استفاده در مدل انتخاب شدند. در فرايند مدل‌سازي از اطلاعات تصادفات، ترافيك و هندسۀ قطعات حادثه‌خيز محورهاي موردمطالعه استفاده شد كه اطلاعات هندسي قطعات حادثه‌خيز شناسايي‌شده، به‌صورت ميداني و با استفاده از جي‌پي‌اس دوفركانسه جمع‌آوري گرديد. يافته‌هاي پژوهش نشان داد كه بهترين مدل از نظر پيش‏بيني تصادفات و قابليت ارائۀ فرمول، مدل پواسون است. پنج عامل در اين مدل مؤثر بودند كه عامل شاخص نزديكي به مراكز جمعيتي، با ضريب 13081/1 بيشترين تأثير در تصادفات ناشي از بي‌احتياطي را داشته است و عواملي از قبيل تركيب شيب و انحنا، ترافيك ساعت تصادف، طول قطعه‌بندي و شيب در مراتب بعدي قرار دارند. نتايج اين پژوهش مي‏تواند مبناي مناسبي براي اعمال مديريت حوادث ناشي از خطاي انساني باشد. همچنين عوامل مؤثر بر تصادفات، به‏عنوان ابزاري مناسب در سطح مياني مديريت ايمني راه كاربرد خواهد داشت.