بررسي نقش فرم و فرآيندهاي ژئومورفولوژي دامنه‌هاي شمالي ارتفاعات كركس در پراكنش سكونتگاه‌هاي انساني

از ابتداي تاريخ، محيط طبيعي به عنوان عامل تعيين كننده در حيات سكونتگاه هاي انساني عمل نموده، به گونه اي كه محل استقرار سكونتگاه ها و ساير تأسيسات انساني، كاملا تحت تأثير عوامل طبيعي به ويژه ژئومورفولوژي و زمين شناسي قرار گرفته است. مطالعات ژئومورفولوژي با تعيين فرآيندهاي حاكم بر منطقه و بررسي تحول لندفرم ها، شرايط محيطي زمان استقرار سكونتگاه ها و نحوه پراكنش آن ها را مورد ارزيابي قرار مي دهد. از اين رو، اهميت مطالعات ژئومورفيك در مكان گزيني سكونتگاه هاي انساني آشكار مي شود. پژوهش حاضر به صورت تحليلي و با استناد به مطالعات ميداني و منابع كتابخانه اي به بررسي نقش عوامل ژئومورفولوژي در پراكنش كانون هاي زندگي دامنه هاي شمالي ارتفاعات كركس پرداخته است. بدين منظور، ابتدا نقشه ژئومورفولوژي موضوعي منطقه در مقياس 1:25000 با استفاده از روش تحليل فرم و فرآيند چشم اندازهاي ژئومورفيك تهيه گرديد، سپس سكونتگاه هاي با جمعيت بيش از 100 نفر (74 شهر و روستا با جمعيت 435373 نفر) مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. نتايج تحقيق حاكي از آن است كه فرآيند يخچالي و لندفرم دره يخچالي مهم ترين عوامل در توزيع فضايي سكونتگاه ها مي باشند. تمامي سكونتگاه هاي منطقه در ارتفاعي پايين تر از خط مرز برف دائمي (2500 متر) مستقر شده اند. تعداد 45 نقطه سكونتگاهي شامل 5 شهر و 27 روستا در واحد كوهستان قرار دارند. بنابراين مهم ترين واحد ارضي، كوهستان (سطح محدب) مي باشد.