ارزيابي اجتماعي–اقتصادي اثرات خشك‌سالي در روستاهاي شهرستان مرزي هيرمند

مناطق روستايي، بخش عمده اي از جمعيت و عرصه هاي طبيعي كشور را به خود اختصاص داده و نقش اساسي در حيات اقتصادي و اجتماعي كشور دارد. اين مناطق تحت تأثير روند ها و سياست هاي دهه هاي اخير دچار تحولات گسترده اي شده است، اما شواهد به گونه اي است كه نشان از حركت روستاها به سمت ناپايداري و به ويژه ناپايداري اجتماعي و اقتصادي دارد. در اين پژوهش، سعي شده تا با تأكيد بر ارزيابي اجتماعي-اقتصادي، نقش و تأثير خشك سالي در روستاهاي شهرستان مرزي هيرمند بررسي گردد. تحقيق حاضر از نوع كاربردي و روش انجام آن توصيفي تحليلي است. اطلاعات موردنياز با بررسي مستندات، مشاهده ميداني و پرسش نامه جمع آوري شده است. براي به دست آوردن سطح پايداري و ناپايداري اجتماعي - اقتصادي روستاهاي محدوده ي موردمطالعه از مدل موريس ديويس استفاده شد. سپس به تجزيه وتحليل ابعاد اجتماعي و اقتصادي قبل و بعد از خشك سالي به وسيله ي آزمون Mann-Whitney در نرم افزار SPSS پرداخته شد. نتايج حاصل از اين آزمون نشان مي دهد كه مقدار من ويتني براي بُعد اجتماعي برابر با 5.132 و براي بُعد اقتصادي برابر با 589.000 است كه با توجه به سطح معناداري كوچك تر از 0.05 تفاوت معناداري در سطح 0.095 ملاحظه مي شود؛ بدين معني كه شاخص هاي اجتماعي شامل دسترسي به خانه ي بهداشت، وجود امكانات تفريحي، رضايت مندي از كيفيت راه، رضايت از كيفيت مكان، رضايت مندي از عملكرد نهادهاي محلي، ميزان رضايت كلي از زندگي در روستا و شاخص هاي اقتصادي شامل امنيت شغلي، امنيت درآمد، تمايل به سرمايه گذاري در روستا، تغيير كاربري اراضي، افزايش سطح زير كشت محصولات كشاورزي، تنوع محصولات كشاورزي در بين سال هاي قبل و بعد از خشك سالي داراي تفاوت معناداري هستند.