عوامل تسهيل‌گر و بازدارنده‌ي مشاركت روستاييان در پروژه‌ي بين‌المللي ترسيب كربن (CSP) (مطالعه‌ي موردي، پروژه‌ي گل چشمه، شهرستان محلات، استان مركزي)

كاهش آسيب هاي زيست محيطي و جلوگيري از تخريب اراضي و كاهش تنوع زيستي، طي سال هاي اخير، به يكي از دغدغه هاي اصلي سياست گذاران كشاورزي و حفظ محيط زيست تبديل شده است. در اين ميان، برنامه هاي پرداخت بهاي خدمات اكوسيستم(PES) در اين پژوهش، پروژه ي بين المللي ترسيب كربن(CSP) با ارائه ي مشوق هاي مالي براي تغيير ساختار و به كارگيري شيوه هايي كه كم تر به محيط زيست آسيب وارد مي سازند، از مشاركت جوامع محلي براي كمك به دولت در مديريت محيط زيست بهره مي برد. در مقاله ي حاضر به بررسي تجربيات اجراي برنامه هاي پرداخت بهاي خدمات اكوسيستم در يك محيط نهادي ضعيف و تأثير آن بر چگونگي مشاركت بهره برداران روستايي(دامداران) در منطقه ي گل چشمه از توابع شهرستان محلات پرداخته شده است. ايﻦ ﭘﮋوﻫﺶ، ﺑﻪ ﺻﻮرت ﮐﯿﻔﯽ و ﺑﻪ روش مطالعه ي موردي اﻧﺠﺎم گرفته است. گردآوري اطلاعات از طريق مصاحبه هاي نيمه ساخت يافته و عميق از 43 نفر از بهره برداران روستايي استخراج شده است. تحليل و كدگذاري تفسيري يافته هاي حاصل از مصاحبه ها منجر به پيدايش 4 مضمون اصلي تحت عنوان نحوه ي پرداخت تسهيلات: منبع/ هدف، اشتراك گذاري هزينه ها/ توزيع عادلانه منابع/ جبران هزينه ها و دست يابي به سود منطقي، مشاوران محلي/ حمايت مداوم و مستمر و ساختار جمعي فعاليت/ ارتباطات و شبكه هاي اقتصادي و اجتماعي شد كه در ميزان مشاركت بهره برداران محلي تأثيرگذار بودند. به طور خلاصه مي توان گفت پروژه ي ترسيب كربن با دو ضعف اساسي مواجه است: 1) ناكارآمدي ترتيبات نهادي: بسياري از سازوكارهاي مديريتي تنظيم شده با واقعيت هاي موجود در منطقه و علايق مردم محلي هماهنگي ندارد و مانع از استفاده ي پايدار از منابع آب وخاك و نيز شكل گيري كارهاي جمعي(واقعي) مي شود؛ 2) افزايش بازدهي و سودآوري صندوق هاي محلي: بهره برداران به دليل ناچيز بودن پرداخت ها قادر به استفاده از تجهيزات و نهاده هاي جديد براي گذار و ارتقاي اشتغال هاي جايگزين و درنهايت تبديل و بالا بردن ارزش افزوده ي محصولات توليدي نيستند، لذا در اين وضعيت روي به محافظه كاري آورده اند و ريسك نمي كنند.