بررسي تأثير شدت كاربري زمين بر پايداري زيست‌محيطي حمل‌ونقل در شهر مشهد

شدت كاربري زمين كه انواع تراكم هاي شهري را شامل مي شود، در بسياري از پژوهش ها به عنوان عاملي تأثيرگذار بر الگوهاي سفر ساكنين شناخته شده است؛ به طوري كه افزايش انواع تراكم هاي جمعيتي، شغلي و مسكوني و كاربري باعث فشردگي بيش تر فرم شهر و كوتاه تر مسافت طي شده با خودروهاي شخصي (Vehicle Kilometer Travelled) مي شود و در نتيجه كاهش انتشار آلاينده هاي كربني بخش حمل ونقل را در پي خواهد داشت. هدف اول مقاله ي حاضر بررسي تأثيرگذاري انواع تراكم بر مسافت سفر خودروهاي شخصي است. بدين منظور 4 نوع تراكم (جمعيت، اشتغال، تراكم مسكوني و تراكم كاربري ها) در نظر گرفته شد. سپس با استفاده از ضرايب آنتروپي، جيني، موران و گري ميزان تعادل در شدت كاربري زمين بين تراكم هاي نام برده مشخص گرديد و همبستگي آن ها با متغير وابسته VKT از طريق آزمون همبستگي پيرسون و مدل رگرسيون چندمتغيره تعيين شد. در مرحله ي سوم ميزان انتشار CO2 و CO2e خودروهاي شخصي به تفكيك مناطق شهر مشهد محاسبه شد و درنهايت رابطه ي همبستگي و رگرسيوني بين تراكم هاي شهري هر منطقه موردبررسي قرار گرفت. نتايج نشان مي دهد رابطه ي معناداري بين افزايش شدت كاربري زمين (تراكم) و كاهش VKT برقرار است و بين VKT و انتشار آلاينده هاي كربني نيز همبستگي معناداري برابر با 0.845 برقرار است. در اين ميان، تراكم هاي شغلي بيش تر از ساير انواع تراكم بر الگوهاي سفر ساكنين مشهد نقش دارد. تراكم شغلي داراي ضريب همبستگي 0/790-با VKT است و در مدل رگرسيون چندمتغيره نيز با R^2=0.751 بيش ترين تأثير را بر انتشار CO2 داشته است؛ بنابراين مي توان با توزيع متعادل تر تراكم هاي شغلي در سطح مناطق، مسافت سفرهاي با خودرو شخصي را كاهش داد و جهت تقويت الگوهاي كم كربن تر حمل ونقل برنامه ريزي كرد.