اثرات تغييرات بارشي و دمايي بر وقوع ناپايداري منابع آب در حوضه آبريز زاينده‌رود

حوضه آبريز زاينده رود در منطقه مركزي ايران از مناطق داراي مسئله ناپايداري منابع آب است. در يك دهه اخير منابع آبي حوضه كاهش يافته، به طوريكه بخشي از طول رودخانه در قسمت مياني و پايين دست جريان آب خشك شده و يا به صورت موقتي درآمده و تخصيص آب كشاورزي به اراضي زراعي اين بخش ها كاهش شديدي يافته است. در اين پژوهش براي تحليل ميزان تاثير عوامل طبيعي در بروز ناپايداري منابع آب حوضه، تغييرات شاخص هاي اقليمي از قبيل ميزان بارش، نسبت بارش برف به كل بارندگي و تغييرات دمايي ايستگاه چلگرد در دهه هاي اخير مورد بررسي قرار گرفته است. ايستگاه چلگرد منبع اصلي تامين آب طبيعي رودخانه بوده و تغييرات آن به طور مستقيم بر حجم آب رودخانه تاثير مي گذارد. سپس منابع كلي آب حوضه و تغييرات حجم آب ورودي به سد زاينده رود مطالعه گرديده و تغييرات آب هاي زيرزميني (تعداد چاه و سطح آب زيرزميني) در دو دوره آماربرداري سال هاي 1385 و 1390 مورد مقايسه قرار گرفته است. منبع اخذ داده هاي مقاله شركت مديريت منابع آب وزارت نيرو و سازمان هواشناسي مي باشد. نتايج تحليل آمارها نشان مي دهد طي دهه هاي اخير ميزان بارش باران روند كاهشي داشته، بر ميزان دماي هوا در بلندمدت افزوده شده و نسبت بارش برف به كل بارش ها كاهش چشمگيري داشته است. همچنين بررسي دماي هواي فصل پاييز، به دليل تاثير آن در ذوب برف ها نشان از افزايش شديد دماي فصل پاييز در سه سال اخير نسبت به ميزان بلندمدت دارد. به طور كلي طبق نتايج پژوهش تغييرات اقليمي بر بروز ناپايداري منابع آب حوضه موثر بوده است. در ادامه بررسي تغييرات آب هاي زيرزميني حاكي از حفر چاه هاي كشاورزي براي جبران كاهش آب رودخانه و كاهش سطح آب زيرزميني حوضه بوده كه خود وضعيت خشكي حوضه را تشديد نموده است.