تحليلي بر نقش سياست‌هاي زمين شهري بر رشد پراكنده شهري(مطالعه موردي: سبزوار)

پژوهش حاضر با هدف بررسي و تحليل نقش سياست هاي زمين شهري بر گسترش پراكنده شهر سبزوار در نيم قرن اخير انجام شده است.روش تحقيق توصيفي -تحليلي و داده هاي مورد نياز از طريق اسنادي گردآوري شده است. داده هاي گردآوري شده با استفاده از مدل هاي كمي از جمله روش هلدرن و آنتروپي شانون مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است.همچنين براي تهيه نقشه هاي مراحل رشد فيزيكي شهر نرم افزار ARC GIS به كار گرفته شده است.نتايج اين پژوهش نشان مي دهد كه گسترش فيزيكي سبزوار تحت تاثير افزايش جمعيت و سياست هاي واگذاري زمين ،در دوره هاي مختلف با روندهاي متفاوتي صورت گرفته است؛ به طوري كه حدود 31 درصد از مساحت اضافه شده به شهر در نيم قرن اخير، ناشي از سياست هاي واگذاري اراضي دولتي بوده است. نتايج حاصل از مدل هلدرن نشان مي دهد كه ميانگين سهم جمعيت در افزايش مساحت شهر در سه دوره 1335 تا 1365 در مجموع معادل 89 درصد و سهم افزايش سرانه زمين تنها 11 درصد بوده است، در حالي كه اين روند در دوره 7565 بر عكس شده و به ترتيب به 39 درصد براي جمعيت و 61 درصد براي سرانه و در مقطع زماني 95-75 به 50.26 درصد سهم جمعيت و 49.73 درصد براي سرانه تغيير كرده است. همچنين نتايج تحقيق حاكي از اين است كه پيش بيني هاي طرح هاي جامع شهري عليرغم عدم تحقق رقم مربوط به برآورد جمعيت، نقش تعيين كننده اي در ميزان و جهات رشد فيزيكي شهر داشته است. همچنين الحاق روستاهاي پيراموني(كلاته سيفر، قلعه نو ده راز و صالح آباد)و سكونتگاه هاي غيررسمي(شرق كال عيدگاه و غرب نيروگاه)، تاثير قابل توجهي در رشد افقي پراكنده شهر بر جاي گذاشته است.