تأثير ويژگي‌هاي هيدروژئولوژي بر مورفومتري نبكاها (مطالعه ي موردي: چاله دراَنجير)

نبكاها تأثير قابل توجهي در كنترل فرسايش بادي و ثبات محيط زيست مناطق بياباني دارند. مورفومتري متفاوت نبكاها در دو سايت هم جوار در چاله دراَنجير، سؤال هايي را در مورد عوامل اصلي كنترل كننده ي اين اشكال مطرح مي كند. ويژگي خاص منطقه، تنوع ويژگي هاي آب زيرزميني و تفاوت مكاني مورفومتري نبكاها اين فرضيه را مطرح مي كند كه تفاوت خصوصيات هيدروژئولوژي تأثير مستقيمي بر مورفومتري نبكاها داشته است. براي دست يابي به اين هدف، تكنيك هاي سنجش ازدور، داده هاي ميداني و آناليزهاي ژئوشيمي به كار گرفته شده اند. در اين راستا، ابتدا دو سايت هم جوار كه داراي گونه هاي متفاوت نبكا بودند، تفكيك شدند. در مرحله ي بعد مؤلفه هاي مورفومتري نبكاها در هر سايت اندازه گيري شدند. سپس با مغزه گيري توسط اوگر دستي، 8 گمانه تا عمق متوسط 2/06 متر حفاري و نمونه هاي رسوب در فواصل 20 سانتي متر برداشت گرديدند. حفاري با اوگر تا سطح ايستابي (متوسط عمق 2/06 متر) انجام و عمق آب زيرزميني براي هر گمانه اندازه گيري شد. همچنين در هر گمانه، 300 ميلي ليتر آب براي آناليز شيميايي توسط دستگاه نمونه بردار آب، برداشت گرديد. در مجموع 46 نمونه رسوب از سايت اول، 58 نمونه رسوب از سايت دوم و 8 نمونه آب از 8 گمانه استخراج شد. بعد از انتقال نمونه ها به آزمايشگاه ژئومورفولوژي، ابتدا آناليز شيميايي نمونه هاي آب با استفاده از دستگاه مولتي پارامتر مدل HI9811-5 انجام گرديد. سپس با تهيه ي عصاره ي اشباع نمونه هاي رسوب، مقادير TDS، EC و pH هر كدام از نمونه ها اندازه گيري شد. نتايج مؤيد آن است كه در سايت اول ميانگين سطح ايستابي، ميانگين TDS و EC به ترتيب 1/69 متر، ppm18850 و µS/cm37750 و در سايت دوم 2/44 متر، ppm27500 و µS/cm 54950 است. همچنين آناليز شيميايي نمونه هاي رسوب حاكي از آن است كه ميزان شوري رسوبات به ترتيب تحت تأثير سطح ايستابي و كيفيت آب زيرزميني است. در مجموع يافته ها نشان مي دهند كه شرايط هيدروژئولوژي در سايت هاي موردمطالعه نه تنها مهم ترين عامل شكل گيري نبكاها است، بلكه ويژگي هاي مورفومتري نبكاها را نيز كنترل مي كند.