پيش‌بيني اقتدارگرايي در مددجويان زندان بر اساس ساختار تربيتي خانواده: مطالعه موردي در شيراز

مقدمه: يكي از گرايش‌هاي قوي در انسان، «اقتدارگرايي» يا «قدرت‌طلبي» است كه از نخستين سال‌هاي زندگي در انسان ظهور مي‌كند و به‌اندازه‌اي كه زمينه قدرت‌نمايي براي فرد فراهم باشد، اين گرايش در او فعال مي‌شود و اعمال و رفتارش را جهت مي‌دهد. هدف اين مطالعه تعيين اقتدارگرايي در مددجويان زندان مي‌باشد. مواد و روش: اين پژوهش از نوع مطالعات توصيفي و از نوع همبستگي مي‌باشد كه در زندان مركزي شيراز انجام شد. جامعه مورد مطالعه تمام زندانيان شهر شيراز بوده كه با استفاده از روش نمونه‌گيري تصادفي ساده تعداد 374 نفر وارد مطالعه شدند. در اين مطالعه از پرسشنامه استاندارد اقتدارگرايي و شيوه فرزند پروري با 82 سؤال استفاده گرديد. پايايي پرسشنامه اقتدارگرايي بر اساس آلفاي كرون باخ 86% و پرسشنامه والدين با آلفاي كرون باخ 82% به دست آمد. جهت تحليل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS و آزمون‌هاي ضريب همبستگي و رگرسيون استفاده گرديد. يافته‌ها: يافته‌ها نشان داد كه بين ساختار خانواده در تربيت فرزندان (مددجويان) با ميزان اقتدارگرايي آنان رابطه مثبت معني‌داري وجود دارد (P 0.01). به اين صورت كه هرقدر ساختار تربيتي خانواده منفي‌تر باشد به احتمال 1 صدم خطا، افراد اقتدارگرايي بيشتري خواهند داشت. هرچند ساختار مثبت‌گرا مي‌تواند منجر به كاهش اقتدارگرايي فرزندان شود اما ساختار منفي گرايي خانواده در تربيت به صورت مستقيم مي‌تواند ميزان اقتدارگرايي مددجويان را پيش‌بيني كند (P 0.01 و0.20=Beta). بين ساختار خانواده طرد كننده و اقتدارگرايي با (0.233=r ،P 0.01)، خانواده‌هاي پر هرج‌ومرج و اقتدارگرايي با (0.167=r ، P 0.05 ) و همچنين خانواده‌هاي اجبار كننده و اقتدارگرايي با (0/146 =P 0.05،r) رابطه معني‌داري وجود دارد. هرچند ساختار مثبت‌گرا مي‌تواند منجر به كاهش اقتدارگرايي فرزندان شود اما ابعاد ساختار منفي گراي خانواده در تربيت شامل خانواده‌هاي طرد كننده (P 0.01 و 0.1820=Beta) و پر هرج‌ومرج با (P 0.01 و 0.1790=Beta) به ترتيب و به صورت مستقيم مي‌تواند ميزان اقتدارگرايي مددجويان را پيش‌بيني كند. بحث و نتيجه‌گيري: نتايج نشان مي‌دهد ساختار تربيتي خانواده بر ميزان قلدري و اقتدارگرايي فرزندان مؤثر مي‌باشد و ساختار خانواده منفي گرايي بر رفتار اقتدارگرايي اثر مستقيم داشته و علاوه براين خانواده‌هايي با نظام طرد كنندگي و يا اجبار نيز با درصد بيشتري از رفتار اقتدارگرايي فرزندانشان روبرو خواهند شد و اين امر مؤيد تأثير خانواده و تربيت خانوادگي بر رفتار آينده فرزندان و سلامت رواني جامعه مي‌باشد.