چگونگيِ به شاهي رسيدن يزدگرد سوم (ارزيابي منابع تاريخي با تاكيد بر شاهنامه)

بسياري از منابع عربي فارسي و منابع خارجي به آغاز پادشاهي يزدگرد پرداخته اند كه در اين روايات آشفتگي و ناهماهنگي نيز ديده مي شود. در اين پژوهش داده ها و جزئيات تاريخيِ اين منابع سنجش و تحليل شده و همچنين تفاوت ها و همانندي هاي آنها آشكار شده است. شاهنامه نيز يكي از منابع تاريخ ساسانيان است و فردوسي با امانتداري و دقت، روايت منبع خود را با جزئيات به نظم كشيده است. برخي ايران‌شناسان بر ارزش تاريخي شاهنامه پافشاري كرده، اما گروهي آن را غيرتاريخي دانسته اند. فردوسي در اين بخش، به منبعِ خود شاهنامۀ ابومنصوري وفادار بوده و با وجود محدويت هاي وزن، زبانِ منظوم و نيز چارچوب روايي/داستاني، امانتدارانه و دقيق جزئيات را روايت كرده است. بسياري از داده هاي منابع ديگر نيز در شاهنامه وجود دارد كه برخي از آنها را فقط فردوسي گزارش كرده است. ديگر منابع، تاريخ بر تخت نشيني يزدگرد را كه فردوسي ثبت كرده است، نياورده اند. آشفتگي هاي داخلي و ورود تازيان به مرزها، در آغاز داستان و گفت‌وگوها به خوبي آشكار است. روايت موجود در خداي نامه با يك ميانجي به شاهنامه راه يافته و از نگرش هاي غيرايراني پيراسته است. اين پژوهش مي تواند براي پژوهش هاي اين حوزه سودمند باشد و جايگاه شاهنامه را در منابع تاريخي ساساني پژوهي معتبرتر سازد.