بررسي ديدگاه‌ها و عملكرد سيد حسن تقي‌زاده در قبال سياست‌هاي قومي در ايران (عصر پهلوي)

سيد حسن تقي‌زاده از فعالان و كنشگران سياسي عصر مشروطيت و از رجال و كارگزاران سياسي و شخصيت هاي علمي ادبي دوران پهلوي بوده و به همين دليل ديدگاه‌ها، نظرات و كنش‌هاي وي در عرصه‌هاي مختلف سياسي و اجتماعي، از جمله عرصۀ برخورد با قوميت‌ها حائز اهميت فراواني است. در پژوهش حاضر رويكرد تقي‌زاده در قبال سياست‌هاي قومي مورد كاوش قرار گرفته است. در پاسخ به پرسش چگونگي مواجهۀ تقي‌زاده با سياست‌هاي قومي در ايران عصر پهلوي، مدعاي اصلي نگارندگان مقاله اين است كه وي با وجود آنكه كارگزار سيستمي به شمار مي‌آمد كه سياست‌هاي قومي همانندساز اجباري را اجرا مي‌كرد، اما خود معتقد به نوع مسالمت‌آميز آن بوده است. يافته‌هاي پژوهش حاضر نشان مي‌دهد كه تعلق خاطر تقي‌زاده به مفاهيمي چون وطن‌پرستي، وحدت ملي و فرهنگي و عدم تشتت و همچنين دموكراسي، آزادي، اعتدال و تساهل، هدايتگر وي به سمت پذيرش همانندسازي قومي مسالمت‌آميز بوده است. اين رويكرد به‌ويژه در ديدگاه‌ها و كنش‌هاي تقي‌زاده در قبال گرايش‌هاي قوم‌گرايانه، سياست‌هاي زباني و نحوۀ مواجهه با ايلات و عشاير كاملاً نمايان است. اين مقاله براساس نظريۀ همانندسازي «گوردون» كه همانندسازي را در دو بُعد ساختاري و فرهنگي در جوامع چندقوميتي تحليل مي‌كند و با رويكرد توصيفيتحليلي براساس داده‌هاي جمع‌آوري شده از منابع مكتوب چون كتاب‌ها، مقالات، اسناد تاريخي و ساير منابع انتشاريافته به رشتۀ تحرير است.