كليدواژه :
عفو , سعدي , گلستان , حكايت
چكيده فارسي :
يكي از مفاهيم اخلاقي و انساني كه در متون ادبي ما بسيار بدان پرداخته شده عفو است؛ اين موضوع در آثار تعليمي و عرفاني جايگاه ويژه‌اي دارد. در برخي از متون ادبي به گونه‌اي مستقل و مشخص به اين موضوع اشارت شده ولي در گلستان و بوستان سعدي خلاف انتظار، باب مشخصي بدان اختصاص داده‌نشده و سعدي ضمن حكاياتش به آن گريز زده‌است. اين مقاله به شيوۀ توصيفي_تحليلي به موضوع عفو در گلستان سعدي پرداخته‌است. از نتايج تحقيق بر مي‌آيد كه سعدي نخست عفو و بخشش را صفت خداوند دانسته، آن را به ستاري او پيوند مي‌زند و سپس در مواعظش امرا را به عفو توصيه مي‌كند. او در گلستان اين مطلب را به طور تعمدي بيشتر در باب اول (سيرت پادشاهان) آورده‌است. آنچنان كه سعدي مي‌گويد پادشاهان كه اغلب طبعي متلون داشته و احكامي سخت صادر مي‌كرده‌اند، عموماً به واسطه‌گري ديگران از مغضوب گذشته‌اند، حال گاه به شنيدن سخني ظريف يا لطيفه‌اي كه به طبع ملوكانه موافق آمده‌است يا دفاعيه و استدلال شخص مغضوب يا كسي ديگر يا ديدن رفتاري از او. سعدي عفو را صفت مردان خدا مي‌داند و در باب اخلاق درويشان دو حكايت در تأييد اين سخن مي‌آورد. نكتۀ قابل توجه اينكه او با همۀ توصيه‌هايش بر عفو، برخي گذشتها را از جمله در مورد ظالمان و كارگزاران فاسد، ناروا و اشتباه حكام مي‌داند.
چكيده لاتين :
Forgiveness is among human and moral concepts which has highly been dealt with in our literary texts. It specially holds a prominent place in didactic and mystic works and has been in particular and individually referred to in some texts; contrary to expectations, however, there is no chapter dedicated specifically to this concept in the works created by Saadi. It has rather been briefly pointed out in his anecdotes. At first, he attributes this trait to the God and correlates it with the “concealing” attribute of the God. He, then, invites regnant in his aphorisms to show forgiveness. That might be the reason why the concept is more referred to in the first chapter (Kings’ Way of Life). As Saadi puts it, the kings, who often had erratic nature and handed down stiff sentences, mostly forgave disfavored through intermediation of third parties, considering an elegant speech or an epigram favored by his royal nature , a reply or reasoning by the disfavored or someone else or beholding a behavior exhibited by the disgraced. He attributes the trait to the God’s fellows as well and regarding Dervish ethics tells two anecdotes validating this statement. It is worthwhile mentioning that regardless of all his commendations concerning forgiveness, he believes that the kings sometimes offer forgiveness unduly and by mistake to oppressors and corrupt agents.
