تركيب‌هاي فرّار اندام هوايي سه توده مختلف Eryngium thyrsoideum Boiss. از ايران

در اين مطالعه، گياه Eryngium thyrsoideum Boiss. از سه منطقه رزجرد (Rz) (استان قزوين)، صلوات‌آباد (Sv) (سنندج، استان كردستان) و پايگلان (Py) (مريوان، استان كردستان) به‌ترتيب با ارتفاع 1700، 1780 و 1840 متر از سطح دريا جمع‌آوري و محتواي تركيب‌هاي فرّار آن ارزيابي شد. نمونه‌هاي گياهي خشك شده در سايه، توسط دستگاه كلونجر به‌مدت 3 ساعت اسانس‌گيري شد. شناسايي تركيب‌هاي اسانس به‌وسيله دستگاه گاز كروماتوگرافي متصل به طيف‌سنج جرمي (GCMS) و كمّيت تركيب‌ها، توسط دستگاه گاز كروماتوگرافي (GCFID) تعيين گرديد. محتواي اسانس بدست‌آمده به‌ترتيب 0.06، 0.05 و 0.07 درصد وزني/وزني براي Rz، Py و Sv بود. تركيب‌هاي اصلي اسانس 6،3،2تري‌متيلبنزالدهيد (18.6، 11.5 و 34.0 درصد)، 6،4،2تري‌متيلبنزالدهيد (0.3، 1.0 و 4.1 درصد)، جرماكرن D (2.5، 12.6 و 6.0 درصد)، اتيل لينولئات (7.6، 8.7 و 5.1 درصد)، سسكوئي سينئول (0.3، 5.8 و 3.0 درصد) و ترانس كاريوفيلن (5.6، 2.5 و 1.9 درصد) به‌ترتيب براي Rz، Py و Sv بدست آمد. در همين راستا، تركيب‌هاي فرّار محلول در آب اين گياهان نيز استخراج و در نهايت با استفاده از حلال اتيل‌استات جداسازي شد و مشابه تركيب‌هاي اسانس مورد آناليز قرار گرفت. جزء آلي عرق از سه نمونه‌ Rz، Py و Sv به‌ترتيب در بازده 0.017، 0.02 و 0.04 گرم در 100 ميلي‌ليتر آب حاصل شد. تركيب‌هاي عمده شناسايي شده از اين اجزا شامل 6،3،2تري‌متيلبنزالدهيد (69.8، 54.5 و 58.6 درصد)، پاراوينيلگواياكول (12.0، 26.7 و 24.7 درصد)، 6،4،2تري‌متيلبنزالدهيد (9.7، 5.8 و 4.4 درصد) و ترانسآنتول (4.0، 4.1 و 5.0 درصد) به‌ترتيب براي Rz، Py و Sv بودند. با وجود اينكه E. thyrsoideum درصد اسانس بالايي ندارد، اما گستره وسيعي از تركيب‌ها در آن مشاهده مي‌شود. اين گونه داراي مقادير بالايي از تركيب‌هاي خانواده تري‌متيلبنزالدهيد مي‌باشد. براساس اطلاعات موجود، تركيب‌هاي اسانس گونه E. thyrsoideum Boiss. براي اولين بار منتشر مي‌شود.