ارزيابي روابط ژنتيكي و فيتوشيمي جمعيت‌هاي Bunium persicum (Boiss.) B. Fedtsch. در رويشگاه‌هاي طبيعي يزد و كرمان

Bunium persicum (Boiss.) B. Fedtsch. متعلق به تيره چتريان از مهمترين گياهان دارويي كشور محسوب مي‌شود. در اين مطالعه روابط ژنتيكي و فيتوشيميايي برخي جمعيت‌هاي اين گياه با نشانگر ISSR و روش GCMS در رويشگاه‌هاي يزد و كرمان بررسي شد. به‌منظور مطالعه ژنتيكي با استفاده از 10 آغازگر ISSR، نمونه‌برداري از برگ‌هاي تازه گياه انجام گرديد. استخراج DNA به روش CTAB انجام شد. براي بررسي فيتوشيميايي، استخراج اسانس از بذرهاي زيره به روش تقطير با آب و با استفاده از دستگاه كلونجر انجام شد. نتايج حكايت از عملكرد بهتر آغازگر ISSR13 با تعداد 40 باند، بيشترين ميزان PIC (0.39) و شاخص نشانگري (15.6) داشت. تجزيه خوشه‌اي با ضريب تشابه جاكارد و الگوريتم UPGMA‌ چهار جمعيت زيره‌ كرماني مربوط به دو استان را در 6 گروه قرار داد. در تجزيه به مختصات اصلي 60.56% از واريانس كل توسط سه مؤلفه بيان شد و جمعيت‌ها را به‌طور كامل از يكديگر جدا نمود. نتايج اين آناليز با تجزيه خوشه‌اي و پراكندگي جغرافيايي نمونه‌ها مطابقت داشت. براساس نتايج GCMS، به‌ترتيب تعداد 13 و 16 تركيب در هريك از رويشگاه‌هاي يزد و كرمان شناسايي شد. تركيب‌هاي آلفاپينن، بتاپينن، پاراسيمن، ليمونن، گاماترپينن و كومين‌آلدئيد به‌عنوان تركيب‌هاي مشترك و اصلي بين رويشگاه‌هاي يزد و كرمان شناسايي شدند. براساس نتايج تجزيه خوشه‌اي پارامترهاي فيتوشيمي و قرار گرفتن رويشگاه‌هاي سيرجان (استان كرمان)، مهريز و اردكان (استان يزد) در يك خوشه و رويشگاه سيرچ در خوشه جداگانه مي‌توان نتيجه گرفت كه گروه‌بندي براساس تركيبات اسانس با گروه‌بندي ژنتيكي و فاصله جغرافيايي موجود در رويشگاه‌هاي طبيعي مطابقت ندارد.