ارزيابي خواص فيزيكي پودر عصاره اسطوخودوس (Lavandula stricta Del.) در خشك‌كن پاششي

طي ساليان اخير پژوهش در زمينه گياهان دارويي به‌عنوان مكمل درماني افزايش چشمگيري يافته است. عصاره (Lavandula stricta Del.) با توجه به داشتن خواص ويژه درماني، كاربرد گسترده‌اي در بين فرآورده‌هاي گياهان دارويي دارد. نظر به اهميت كيفيت فيزيكي پودر عصاره توليد شده از گياهان دارويي در صنعت غذا و دارو، در اين پژوهش عملكرد دستگاه خشك‌كن پاششي در توليد پودر از عصاره اسطوخودوس در سه سطح دماي ورودي 150، 180 و 210 درجه سلسيوس، سه سطح نرخ جريان هواي ورودي 6، 8 و 10 ليتر بر دقيقه و نسبت‌هاي 0، 25 و 50 درصد به كمك خشك‌كن مالتودكسترين نسبت به جرم ماده خشك عصاره به روش سطح پاسخ مطالعه شد و خواص فيزيكي پودر توليد شده بررسي گرديد. محتواي رطوبت، فعاليت آبي، چگالي توده‌اي، چگالي ذرات و تخلخل نمونه‌هاي پودر به‌ترتيب در محدوده‌هاي 8.70-5.10%، 0.30-0.26%، 0.60 - 0.45 گرم بر ميلي‌ليتر، 2.500.99 گرم بر ميلي‌ليتر و 87-47% متغير بود. حداكثر عملكرد خشك‌كن در توليد پودر اسطوخودوس در دماي ورودي 210 درجه سلسيوس و نرخ جريان هواي 8 ليتر بر دقيقه و نسبت جرمي 50% به كمك خشك‌كن برابر با 89% تعيين گرديد. با در نظر گرفتن تمامي فاكتورهاي فيزيكي مورد ارزيابي، نقطه بهينه در فرآوري عصاره اسطوخودوس، دماي هواي ورودي 177.29 درجه سلسيوس و نرخ پاشش 10 ليتر بر دقيقه و نسبت مالتودكسترين به جرم ماده خشك عصاره 67% بود كه در اين حالت محتواي رطوبت 6.6%، فعاليت آبي 0.28، چگالي توده‌اي 0.58 گرم بر ميلي‌ليتر، چگالي ذرات 1.46 گرم بر ميلي‌ليتر و تخلخل پودر 60.95% حاصل شد.