تأثير منابع مختلف كود نيتروژن و بقاياي گياهي بر عملكرد و اجزاي عملكرد جو (Hordeum vulgare L.) در شرايط تنش آبي انتهاي فصل

به منظور ارزيابي تأثير منابع مختلف نيتروژن و بقاياي گياهي بر عملكرد و اجزاي عملكرد جو (Hordeum vulgare L.)در شرايط تنش آبي آخر فصل، آزمايشي به‌صورت اسپليت فاكتوريل در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار در مزرعه پژوهشي دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي داراب – دانشگاه شيراز در سال زراعي 97 1396 انجام شد. تيمارها شامل دو سطح آبياري [1 مطلوب: آبياري بر اساس نياز آبي گياه تا مرحله رسيدگي فيزيولوژيك و 2 تنش آبي: آبياري بر اساس نياز آبي گياه تا انتهاي مرحله گل‌دهي (قطع آبياري پس از مرحله گل‌دهي)] به‌عنوان كرت هاي اصلي و دو سطح بقاياي گياهي [1 حذف بقايا و 2 برگرداندن 30 درصد بقاياي گندم به خاك] و چهار سطح كود [1 صفر كيلوگرم نيتروژن در هكتار (شاهد)، 2 كاربرد 100 كيلوگرم نيتروژن در هكتار، 3 استفاده تلفيقي از باكتري آزوسپيريلوم ((Azospirillum brasilense و 50 كيلوگرم نيتروژن در هكتار و 4 تلقيح بذرها با باكتري آزوسپيريلوم] كه به‌صورت فاكتوريل در كرت‌هاي فرعي قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه قطع آبياري پس از گل‌دهي، تنش آبي شديدي را در مرحله ي پر شدن دانه بر گياه جو وارد كرد و وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله و تعداد پنجه بارور در مترمربع را كاهش داد. برهم‌كنش تيمار آبياري و منبع كود نيتروژن بر عملكرد دانه در سطح يك درصد معني دار بود. بيشترين عملكرد دانه در تيمار آبياري مطلوب و استفاده تلفيقي از كود نيتروژن و باكتري (۴۰۴۹ كيلوگرم در هكتار) به‌دست آمد. اثر برهم‌كنش آبياري × منبع كود نيتروژن نشان داد كه تنش آبي عملكرد دانه را در همه سطوح كودي نسبت به آبياري مطلوب كاهش داد. امّا، اين كاهش در تيمار هاي مختلف كود نيتروژن متفاوت بود (24.1، 46.8، 44.3 و 22.1 درصد، به‌ترتيب در تيمار هاي شاهد، نيتروژن خالص، تلفيقي و زيستي). با توجه به اين‌كه كمترين مقدار كاهش عملكرد دانه به‌واسطه تنش آبي در شرايط استفاده از كود زيستي و سپس در شاهد رخ داد، مي توان اين تيمار هاي كودي را براي استفاده در شرايط قطع آبياري پس از گل‌دهي توصيه كرد.