علوم انساني، تحولات گفتماني و برنامه ريزي توسعه در ايران 1392-1357

Humanities, Discourse Transformations and Development Planning in Iran 1979-2013

توسعه نيافتگي، مسيله اصلي جوامع درحال توسعه ازجمله ايران است. اين مسيله پس از انقلاب اسلامي همواره دغدغه انديشمندان و سياست گذاران بوده كه در دوره هاي مختلف، موجد طرح گفتمان هاي چندگانه اي شده و نسبت هاي متفاوتي را با برنامه ريزي توسعه برقرار كرده است. به منظور بررسي موانع برنامه ريزي توسعه، دوره زماني بعد از انقلاب اسلامي تا سال 1392 براساس روش تحليل موقعيتي (منطق موقعيت)، موردمطالعه قرارگرفته و در قالب پنج موقعيت اجتماعي توصيف شده است. تلاش شده در هر دوره، وضعيت برنامه ريزي توسعه به ويژه در نسبت با علوم انساني انتقادي مورد تحليل قرار گيرد. همچنين كنشگران، نهادها و جريان هاي موثر در فرايند برنامه ريزي و تصميم گيري كشور نيز ارزيابي شده اند. يافته ها نشان مي دهند برنامه ريزي توسعه و فرايندهاي نوسازي در ايران در دو سطح نظري (عقل گرايي انتقادي) و عملي (مهندسي اجتماعي) با چالش هاي اساسي مواجه است. موفقيت در برنامه ريزي توسعه از حيث معرفت شناسي مستلزم فهم واقع گرايانه مسايل، پيشرفت علوم انساني و نقد انديشه هاست و از بعد اجتماعي نيز منوط به اصلاحات تدريجي، نقد عملكردها و رشد مشاركت اجتماعي در فرايندهاي سياست گذاري است.

Underdevelopment is the main problem in developing countries including Iran. This problem always has been concerned of thinker and policy makers after the Islamic Revolution that has created multiple discourses and has made different relations with development planning in different periods. The Period after the Islamic Revolution until 2013 within five social situations was studied based on situational analysis method (logic of the situation) for describing obstacles of development planning. It has been tried to analyze situation of development planning, especially oriented to critical humanities in each period. Actors, institutions and main streams that effect process of planning and making decision have been evaluated. Results show that development planning and modernization processes in Iran face to fundamental challenges in two theoretical (critical rationalism) and practical (social engineering) levels. Success in development planning in terms of epistemology requires realistic understanding of problems, progress humanities and critic thoughts and also it needs gradual reforms, critic of performances and expanding social participation in policy processes in social aspect.