ملاحظاتي بر نظريه ارجاع بديهيات تصديقي به علم حضوري

Analysis and Critiques on the Theory of Reference of Assertive self-evident Propositions to Immediate Knowledge

بديهيات به عنوان زيرساخت معرفت فلسفي و بلكه همه معارف بشري از گذشته داراي ارزش بسزايي بوده است و ليكن به دلايل مختلفي به چرايي آن جز در مطاوي كلمات فلاسفه پرداخته نشده است. در تبيين و توجيه اعتبار و خطاناپذيري بديهيات مباني مختلفي مطرح شده است. يكي از اين مباني ارجاع بديهيات به علوم حضوري و استفاده از خاصيت خطاناپذيري اين علم براي تضمين صحت بديهيات مي باشد. آيت الله مصباح را مي توان مبدع و يا نخستين مقرر اين نظريه دانست. ايشان از شش بديهي رايج تنها وجدانيات و اوليات را واجد شرايط بداهت مي دانند و به دليل اينكه علم حصولي و حس را مناشيء وقوع خطا مي دانند، تلاش مي كنند تا ارتباط وجدانيات و اوليات را با آنها قطع نمايند تا راه ورود خطا به بديهيات مسدود شود و آن گاه براي تضمين صدق و بداهت بديهيات آنها را با علم حضوري كه سرچشمه ضمانت صحت است، پيوند مي دهند. اما اين نظريه به نظر مي رسد با مشكلاتي روبرو است. نوشتار مذكور درصدد است تا با تبيين نظر ايشان و برشمردن ويژگي هاي علم حضوري ملاحظات وارد بر اين نظريه را بررسي كند.

Self-evident propositions as the foundation of Philosophy possess a significant position, but due to various reasons, they have been discussed only in margins. To explain the validity and inerrancy of these propositions, philosophers come up with different ideas. One of these Ideas was suggested by Misbah Yazdi in which he refers them to immediate(presential) knowledge in order to benefit from the unerring feature of this kind of knowledge. Among all self-evident propositions in formal logic, he only considers the inner experience and prime knowledge(Awwaliyat) as two true and eligible instances of self-evident, because among all only these two meet the criteria of being self-evident, and because He believes that sensory knowledge is the source of the mistake, thus he tries to separate self-evident propositions from sensory perception and tie them up to immediate knowledge in order to guarantee the truth of these propositions. But this theory seems to have some errors, in this article we try to explain his theory and then elaborate on the features of immediate knowledge to discover some objections to this novel but apparently incomplete theory.