آشكارسازي فازهاي تأثيرگذار شاخص نوسان شبه‌دوسالانه (QBO) بر افزايش تعداد روزهاي همراه با بارش سنگين در نيمه جنوبي ايران

Detecting the Influential Phases of the Quarterly Oscillating Index (QBO) on Increasing Number of Days with Heavy Rainfall in the Southern Half of Iran

نوسان شبه دو سالانه يا QBO يكي از شاخص هاي مهم پيوند از دور است. پژوهش حاضر، به آشكارسازي فازهاي تأثيرگذار شاخص نوسان شب ه دوسالانه ( QBO ) بر افزايش تعداد روزهاي همراه با بارش سنگين در نيمه جنوبي ايران در فصل سرد سال پرداخته است. براي اين منظور، داده هاي QBO از ايستگاه سنگاپور در تراز 30 هكتوپاسكال از پايگاه داده IGRA و داده هاي بارش نيز ب هصورت روزانه براي 89 ايستگاه نيمه جنوبي ايران، با مقياس زماني روزانه در شش ماه سرد سال (از ژانويه سال 1985 تا آوريل سال 2018) با توجه به صدك 80 (بارش سنگين) هرماه اتخاذ شد. بر اساس داده هاي اخذ شده، با تقسيم مقادير QBO به 6 فاز )سه فاز مثبت ضعيف، متوسط و شديد (1+ تا 3+) و سه فاز منفي ضعيف، متوسط و شديد (1- تا 3-) و محاسبه تعداد روزهاي همراه با بارش سنگين در هركدام از اين 6 فاز، يك پايگاه داده براي هركدام از ماه ها، تهيه و مشخص شد كه براي هرماه و در هر ايستگاه، كدام فاز از QBO ، تعداد روزهاي با بارش سنگين بيشتري را باعث شده است. سپس با استفاده از روش درو نيابي IDW ، نقشه هاي پهنه بندي فازهاي تأثيرگذار در افزايش تعداد روزهاي همراه با بارش سنگين براي هركدام از 6 ماه و همچنين براي 6 ماه سرد به طوركلي، ترسيم گرديد. بر اساس نتايج حاصله، در ماه هاي نوامبر تا ژانويه، فازهاي منفي ضعيف تا متوسط و در سه ماه بعدي يعني ماه هاي فوريه تا آوريل، فازهاي مثبت ضعيف بيشتر توانسته اند در افزايش تعداد روزهاي بارش نقش داشته باشند. در برآورد كلي از تعداد روزهاي بارش سنگين و ارتباط آن با فازهاي QBO ، نيز بيشترين تعداد روزهاي با بارش سنگين در اكثر ايستگاه ها در فاز مثبت ضعيف ( 1+) ر خ داده است.

This study investigates the effect of the QBO on the occurrence of heavy rainfall days in the southern part of Iran during the cold season.
At first, QBO data from the Singapore station at 30 hPa level from the IGRA database and precipitation data for 89 stations in the southern half of Iran are also provided with daily time scale during the cold six-month period (January 1985 to end of April 2018) according to the 80th percentile (heavy rainfall) for each 6 month.
Then, using IDW interpolation method, correlation maps were plotted for each month separately and six cold months
Based on the obtained data, the QBO values were divided into 6 phases (three weak, moderate, and severe positive phases (+1 to +3) and three weak, moderate, and severe negative phases (-1 to -3)) and the number of days with heavy rainfall in each of these six phases calculated. Then, the zoning maps of the effective phases in increasing the number of days with heavy rainfall for each of the 6 months as well as for the cold months, were plotted. Based on the results, from November to January, the weak to moderate negative phases and the next three months, February to April, the weak positive phases were more likely to contribute to increasing the heavy precipitation days. Also, it showed that the highest number of days of heavy rainfall occurred at most stations in the weak positive phase (+1) in cold months