تحليل فضايي تقارن يا عدم تقارن شبكه ي زهكشي در باتوليت الوند

عقيده ي عمومي بر اين باور است كه در مطالعه و بررسي لندفرم‌هاي توپوگرافيكي و الگوي سيستم شبكه‌ي زهكشي، با استفاده از شاخص‌هاي ژئومورفيك، مي‌توان وضعيت عملكرد تكتونيك فعال را ارزيابي نمود. اين در صورتي است كه ساختار اوليه ي زمين، نوع سنگ و عوامل محلي تعيين‌كننده ي ميكروكليما، مدنظر قرار نگيرند. در نظر گرفتن اين عوامل، نتايج شاخص‌هاي ژئومورفيك را مورد ترديد قرار مي‌دهد. در اين مقاله نقش عوامل مختلف در شاخص عدم تقارن زهكشي 117 زيرحوضه ي توده ي كوهستاني الوند همدان بررسي مي‌گردد. براي اين منظور پارامترهاي جهت شيب غالب، متوسط شيب، متوسط ارتفاع، مساحت سمت راست و چپ، طول آبراهه ي اصلي، فاصله ي هوايي آبراهه ي اصلي، مجموع طول آبراهه‌ها، فاصله ي سرچشمه تا خط تقسيم آب و نوع سنگ بخش‌هاي مختلف زيرحوضه ها مشخص گرديد. با استفاده از اين پارامترها، ضريب گراوليوس، نسبت كشيدگي، تراكم زهكشي و شاخص عدم تقارن محاسبه و تجزيه‌وتحليل شد. در زيرحوضه‌هاي وسيع شيب زياد و متفاوت بودن جهت شيب دامنه، از جمله بردارهايي است كه مي‌تواند در عدم تقارن شبكه ي زهكشي اثر مهمي داشته باشد. كشيدگي بيشتر حوضه با تراكم زهكشي كم، در سنگ گرانيت، بر عدم تقارن شبكه ي زهكشي حوضه اثر دارد. بررسي شاخص مقدار شيب در كلاس‌هاي مختلف شاخص عدم تقارن در زيرحوضه‌هايي با سنگ غالب غير از گرانيت، دال بر اين است كه تفاوت مقدار شيب چپ و راست در عدم تقارن حوضه نقش چنداني ندارد. بررسي ضريب گراوليوس دال بر اين است كه حوضه‌هاي پايدارتر ازنظر شاخص عدم تقارن، به شكل دايره‌اي نزديك‌تر هستند.