شناسايي عنصر مسلط در فيلم «ماهي و گربه»

در اين مقاله، عنصر مسلط در فيلم «ماهي و گربۀ» (1392) ساخته شهرام مكري با توجه به نظريات فرماليست‌هاي روسي بررسي شده است. بدين‌منظور از مفهوم پيشنهادي ياكوبسن يعني «عنصر مسلط» و سپس از نظرات نئوفرماليست ها استفاده كرده و آن را براي تعين‌بخشي به معنا بسط داده‌ايم. روش پژوهش، توصيفي تحليلي بوده و در آن، از «توصيف همبستگي» براي تحليل ارتباط ميان خرده‌روايت‌ها و «رنگ» براي دستيابي به سطوحي از معنا استفاده شده است. تجزيۀ فيلم به نماها و تحليل آنها در فيلم «ماهي و گربه»  ما را به اين نتيجه مي‌رساند كه رنگ قرمز، به‌عنوان يكي از مهمترين عناصر مسلط، نقش تعيين‌كننده‌اي در معناي نهايي اين فيلم دارد. اين عنصر، نه‌تنها بر ساير سازه‌ها و عناصر زيباشناختي، تأثيرگذار است، بلكه بين خرده‌روايت‌هاي فيلم با دو انشعاب روايي در پيرنگ هماهنگي و اتحاد برقرار مي‌كند. بدين ترتيب، رنگ قرمز به واسطۀ طرح‌واره‌هاي تصويري در برهمكنش با ساير عناصر، مخاطب را به‌سوي معناي نهايي فيلم سوق مي‌دهد. اين رنگ علاوه بر تعلق به موارد ارجاعي در جهان، با توجه به ارتباط با عناصر معمايي تعليق و هيجان، ترس و انتظار حادثۀ ناگوار را نيزالقا مي‌كند.