هيدروژئوشيمي رودخانه گرگانرود در گستره شهر گنبدكاووس، استان گلستان

رودخانه‌ها از منابع اصلي تأمين آب براي مصارف شرب و كشاورزي هستند و ارزيابي كيفيت آنها بسيار حائز اهميت است. هدف از اين مطالعه، تعيين فرآيندهاي طبيعي و انساني مؤثر بر كيفيت آب رودخانه گرگانرود و شاخه هاي فرعي آن در محدوده شهر گنبدكاووس مي‌باشد. رودخانه گرگانرود بزرگترين رودخانه در استان گلستان (شمال شرق ايران) است. در طي سال‌هاي گذشته اين رودخانه دريافت‌كننده فاضلاب‌هاي مختلف شهري، كشاورزي و صنعتي به‌ويژه در محدوده شهر گنبدكاووس بوده است. به‌منظور ارزيابي كيفيت شيميايي آب رودخانه گرگانرود و بررسي عوامل مؤثر بر ويژگي‌هاي كيفي در محدودۀ مورد مطالعه، 37 نمونه آب و 6 نمونه فاضلاب برداشت شد و پارامترهاي فيزيكوشيميايي و غلظت يون‌هاي اصلي اندازه‌گيري گرديد. بر اساس نتايج به‌دست‌آمده، pH و EC نمونه‌هاي آب در محدوده شهر در اثر تخليه رواناب‌هاي شهري و يا ورود شاخه‌هاي فرعي، كه pH و EC پايين‌تري نسبت به شاخه اصلي دارند، كاهش مي‌يابد. به دليل رخداد فرآيند نيترات‌زدايي، غلظت نيترات در نمونه‌هاي محدوده شهر نسبت به ساير نمونه‌ها پايين‌تر است. تيپ اغلب نمونه‌هاي آب رودخانه گرگانرود و شاخه‌هاي فرعي به ترتيب سولفاته سديك و بي‌كربناته سديك مي‌باشد. با توجه به نتايج به‌دست‌آمده، اتصال شاخه‌هاي فرعي باعث بهبود كيفيت آب رودخانه براي مصارف شرب و كشاورزي شده است. در طي مسير رودخانه، فرآيندهاي طبيعي شامل انحلال كاني‌ها (هاليت، ژيپس و انيدريت) و تبادل يوني، و نيز فعاليت انسان (تخليه پساب‌هاي كشاورزي و شهري) باعث افت كيفيت آب رودخانه شده است.