ارزيابي اثربخشي ‌استراتژي‌هاي مقابله‌اي كشاورزان در برابر خشكسالي

زمينه و هدف: دهستان سولدوز در جنوب درياچه اورميه واقع شده است كه در مقايسه با دهه هاي پيش با خشكسالي بيشتري مواجه شده است. در اين دهستان روستاهايي با اراضي زراعي به فعاليت كشاورزي مشغول هستند كه در سالهاي اخير خشكسالي خسارت هاي عمده اي را به ويژه براي روستاهاي داراي اراضي ديم به بار آورده است. كشاورزان مورد مطالعه براي مقابله با خشكسالي به اقدامات متنوعي روي آورده اند از جمله كاشت محصولاتي كه به آب كمتري نياز دارند، بيمه محصولات كشاورزي، حفر چاه كه در سالهاي اخير به علت خشكسالي سطح آب هاي زيرزميني كاهش يافته و برخي كشاورزان به جاي حفر چاه نيمه عميق مجبور به حفر چاه عميق شده اند. در اين تحقيق اصطلاح استراتژي هاي مقابله اي براي نشان دادن هر گونه اقدام كشاورز در جهت كاهش اثرات ضمني خشكسالي بر روي سيستم كشاورزي وي استفاده شده است. روش: اين پژوهش به شيوه توصيفي تحليلي مي باشد و از طريق پرسشنامه داده هاي مورد نياز گردآوري شده است. جامعه مورد مطالعه دهستان سولدوز مي باشد، كه براساس روش هاي رتبه بندي ده روستاي داراي ريسك بالاتر نسبت به خشكسالي انتخاب شدند و با تكميل 300 پرسشنامه به صورت تصادفي داده هاي مورد نياز بدست آمده اند. تجزيه و تحليل داده ها با استفاده از روش هاي آماري صورت گرفته است. يافته ها: يافته حاكي ازتفاوت در اثربخشي استراتژي هاي مقابله اي كشاورزان در روستاهاي مورد مطالعه بوده به طوريكه در نيمي از روستاهاي مورد مطالعه پيامدهاي ناشي از خشكسالي را كاهش داده اما در تعدادي ديگر از روستاها خشكسالي منجر به پيامدهاي ناگواري گرديده و بر پيكره اقتصادي، اجتماعي و محيطي اين روستاها آثاري جبران ناپذير وارد كرده است. نتيجه گيري: براساس تحليل داده ها و يافته هاي حاصل مي توان چنين برداشت كرد كه استراتژي مشابه به موازات عوامل مختلف طبيعي، اقتصادي و اجتماعي اثرگذاري متفاوتي بر پيكره اقتصاد كشاورزي خواهد داشت. بنابراين در اعمال هر استراتژي علاوه بر در نظر گرفتن سودمندي كلي آن بايد در مرحله پياده سازي با ساير عوامل تطبيق يابد.