اثرات كلان تكانه‌هاي مالياتي در ايران: رويكرد شناسايي تركيبي الگوي خودرگرسيون برداري ساختاري با تأكيد بر زمان‌بندي اثرات

با توجه به اهميت درجات مختلف اختلال‌زايي انواع پايه‌هاي مالياتي، نياز به شناسايي و اولويت‌بندي پايه‌هاي مختلف مالياتي در تأثيرگذاري بر متغيرهاي كلان اقتصادي امري ضروري است، هدف از نگارش مقاله حاضر بررسي تأثير تكانه‌هاي مالياتي (مستقيم و غير‌مستقيم) بر متغيرهاي كلان (توليد و تورم) در ايران با استفاده از الگوي «خودرگرسيون برداري ساختاري» براي داده‌هاي فصلي طي دوره زماني «1383- 1396» بوده است. در اين پژوهش، در مرحله تعيين قيود جهت شناسايي سيستم، ابتدا كشش‌هاي توليد بر ماليات‌هاي مستقيم و غيرمستقيم محاسبه و سپس از كشش‌هاي به‌دست‌آمده، به‌عنوان متغير ابزاري در برآورد كشش‌هاي ماليات بر توليد و تورم استفاده شده است. در واقع روش تعيين قيود، به‌صورت تركيبي از اطلاعات حسابداري ملي از منابع مالياتي و تخمين كشش‌ها بوده و پس از تعيين قيود، تكانه‌هاي ساختاري مالياتي شناسايي و سپس با لحاظ اين تكانه‌ها در مدل تصريح‌شده، توابع «ضربه- واكنش» استخراج شده است. تجزيه‌وتحليل توابع ضربه- واكنش نشان داده كه تكانه‌هاي مالياتي مستقيم و غيرمستقيم آثار متفاوتي بر متغيرهاي كلان داشته‌اند. بر اساس اين توابع، تكانه مثبت بر ماليات‌هاي مستقيم، سطح توليد و تورم را كاهش داده و تكانه مثبت بر ماليات‌هاي غيرمستقيم، تأثير معناداري را بر سطح توليد و تورم نشان نداده است.