اثرات تشكيل بيوفيلم در باكتري ها از ديدگاه هاي مختلف

اجتماعات باكتريايي قادر به تشكيل ساختارهاي پيچيده و سه بعدي بيوفيلم هستند. تشكيل بيوفيلم جزء باستاني و جدايي ناپذير چرخه زندگي پروكاريوت ها و عامل كليدي بقا آنها در زيستگاه هاي اكولوژيكي مختلف است. در بيوفيلم، باكتري ها از حالت سلول آزاد و شناور به صورت ساكن درمي آيند. حضور در بيوفيلم موجب بروز صفات جديدي در باكتري ها م ي شود كه آن ها را از سلول هاي آزاد متمايز مي كند. مقاومت زياد در برابر تيمارهاي ضدميكروبي و كمبود اكسيژن نتيجه حضور باكتري در بيوفيلم است. بيوفيلم ها در پاسخ به سيگنال هاي مختلف محيطي تشكيل مي شوند و ژن هاي زيادي در توليد آنها دخالت دارند. بيوفيلم مي تواند درون لوله هاي انتقال مايعات، روي وسايل و دستگاه هاي مورد استفاده در پزشكي، همچنين اعضا مصنوعي كاشته شده در بدن بيماران مشكل ساز باشد اما مي توان از وجود بيوفيلم ها در جهت اهداف سودمند مانند پاكسازي آب فاضلاب هاي صنعتي و كشاورزي، تجزيه زيستي فلزات سنگين و فيلترهاي زيستي آلودگي هاي هوا استفاده كرد. توانايي توليد بيوفيلم در باكتري هاي بيماري زا، مزيتي براي حفظ و بقا آن ها در شرايط نامساعد محسوب مي شود و مشكلات زيادي در راه حذف آنها ايجاد مي كند، زيرا باكتري هاي موجود در بيوفيلم معمولا در برابر آنتي بيوتيك ها و سموم شيميايي مقاومت بالاتري نسبت به سلول هاي آزاد نشان مي دهند. در ريزوباكتري هاي مفيد گياهي كه جهت مهار زيستي بيماري هاي گياهي يا افزايش رشد و بهبود كيفيت محصولات كشاورزي استفاده مي شوند، توانايي توليد بيوفيلم به ويژه در فرايند توليد انبوه و تجاري سازي آنها به مثابۀ يك مزيت مطرح است. با توجه به اهميت بيوفيلم باكتريايي در زندگي انسان، اين نوشتار به اهميت بيوفيلم از جنبه هاي مختلف مي پردازد.