تأثيرتوأم عصارۀ هيدروالكلي ريشۀ گزنه و متفورمين بر بافت تخمدان مدل ديابتي موش صحرايي نژاد ويستار

ديابت مليتوس با مقاومت انسولين، به عنوان اختلال عملكرد سلول هاي بتا و افزايش توليد گلوكز كبدي شناخته مي شود. كنترل ضعيف گلوكز در زمان هيپرگليسمي سبب ايجاد آسيب به بافت ها و ايجاد عواقب خطرناك مانند ناباروري مي شود. هيپرگليسمي مزمن اثرات مضري روي رشد فوليكول ها دارد كه براي عملكرد طبيعي جنسي زنان ضروري است. متفورمين بيشترين داروي تجويزي در بيماري ديابت است. اما داروهاي شيميايي علي رغم فوايد غير قابل انكار، داراي اثرات مخرب نيز هستند. از اين رو استراتژي هاي جايگزين براي داروهاي فعلي ديابت ضروري است. داروهاي گياهي به طور وسيعي توسط بيماران، بنا بر توصيه هاي غير پزشكي به عنوان مواد پايين آورندۀ قند خون استفاده مي شوند كه گياه گزنه از جمله اين گياهان است.گزنه از طريق ترشح انسولين و افزايش تكثير سلول هاي بتاي پانكراس باعث كاهش سطوح گلوكز پلاسما مي شود. هدف پژوهش حاضر تعيين اثر عصارۀ ريشۀ گزنه به عنوان مكمل متفورمين بر بافت تخمدان مدل ديابتي است. در اين مطالعه، از30 سر موش صحرايي ماده نژاد ويستار با وزن تقريبي20±180 گرم استفاده شد. حيوانات تحت آزمايش پس از توزين، به طور تصادفي به 5 گروه6 تايي تقسيم شدند. 1) گروه كنترل، 2) گروه ديابتي كه با داروي آلوكسان (mg/kg150) به صورت تزريق داخل صفاقي ديابتي شدند، 3) گروه ديابتي + عصارۀ ريشۀ گزنه (mg/kg 150)، 4) گروه ديابتي + متفورمين (mg/kg150)، 5) گروه ديابتي + متفورمين (mg/kg 150) + عصارۀ ريشۀ گزنه (mg/kg 150 ). در پايان دوره درمان، اثر متفورمين و عصارۀ ريشۀ گزنه بر روي وزن بدن، بافت تخمدان و فاكتورهاي بيوشيميايي ازجمله قند خون و هورمون هاي جنسي تحت بررسي و مقايسه قرار گرفت. هم چنين داده هاي به دست آمده با استفاده از تحليل هاي آماري مقايسه شد. هيپرگليسمي و كاهش وزن بدن بعد از تجويز متفورمين و ريشه گزنه به مدت 4 هفته بهبود پيدا كرد. تجويز هم زمان متفورمين و عصاره ريشه گزنه سبب افزايش معني دار فوليكول هاي آغازين، اوليه، ثانويه، جسم زرد و كاهش فوليكول هاي آترتيك و افزايش معني دار سطح هورمون هاي FSH، LH و تستوسترون نسبت به استفاده متفورمين به تنهايي بود. نتايج مطالعه حاضر نشان داد كه ريشه گزنه با دارا بودن تركيبات آنتي اكسيداني و ديگر خواص خود مي تواند به عنوان مكمل متفورين داراي عملكرد اصلاحي بر هيپرگلايسمي و بهبود اختلالات تخمدان باشد.