تأثير شيب سطح بر انتخاب پذيري ذرات در فرسايش پاشماني در خاك هاي مختلف

فرسايش پاشماني نخستين نوع فرسايش آبي است كه توسط ضربه قطرات باران بر سطح خاك ايجاد مي شود. قطرات باران مي توانند ذرات خاك را از جا كنده و جابه جا كنند. انتقال ذرات در اثر پاشمان قطرات به عوامل متعددي از جمله نوع خاك و شرايط شيب بستگي دارد. اگرچه اطلاعاتي در مورد نقش اين دو عامل در فرسايش پاشماني در دسترس است اما انتخاب پذيري ذرات در فرسايش پاشماني موضوعي ناشناخته مي باشد. اين پژوهش به منظور بررسي تغييرات فرسايش پاشماني و انتخاب پذيري ذرات در خاك هاي مختلف تحت تأثير شيب سطح انجام گرفت.براي اين منظور آزمايش در سه خاك با بافت مختلف (لوم، لوم‌رسي و لوم‌رس‌شني) در سه شدت باران (10، 20 و 30 ميلي‌متر بر ساعت) تحت شيب ثابت 10 درصد در سه تكرار در مجموع با 27 واحد آزمايشي در قالب طرح كاملاً تصادفي انجام شد. بر اساس نتايج بيش‌ترين مقدار فرسايش پاشماني در خاك لوم‌رسي (80.45 گرم بر متر مربع در دقيقه) و كم‌ترين مقدار در خاك لوم‌رس‌شني (62.19 گرم بر متر مربع در دقيقه) بود. با افزايش شدت باران، شدت فرسايش پاشماني افزايش يافت. به طور كلي انتخاب‌پذيري ذرات در فرسايش پاشماني تحت تأثير بافت خاك، شدت باران و برهم‌كنش آن دو قرار گرفت. ذرات شن، سيلت و رس به ترتيب 3.23، 59.70 و 37.07 درصد از سهم ذرات پاشمان يافته را شامل شدند. در تمامي بافت‌ها (به جز بافت لوم) انتخاب‌پذيري ذرات سيلت در سطوح مختلف شدت باران بيش‌تر از ساير ذرات بود. در خاك لوم انتخاب‌پذيري ذرات رس بيش‌تر از ذرات سيلت بود كه علت اين موضوع پايين بودن مقدار ذرات رس در نمونه اوليه خاك لوم بود.